năm 2005, một số quan chức chính phủ Singapore có chung nhận định rằng, sự phục hồi và phát triển mạnh xuất khẩu hàng điện tử của tập đoàn Chartered Semiconductor Manufacturing (CSM) và dược phẩm của tập đoàn Merck góp phần quan trọng giúp nền kinh tế nước này tăng trưởng ít nhất 4,5% năm theo dự báo mới nhất.
Singapore: Xuất khẩu tăng trưởng mạnh - Báo Nhân Dân (nhandan.vn)
Tháng 9 năm 2009 quỹ hoàng gia Abu Dhabi chấp thuận bỏ ra 1.8 tỷ usd để mua Chartered Semiconductor Manufacturing.
S'pore chip foundry sold to Abu Dhabi | ZDNet
Abu Dhabi sẽ sáp nhập hoạt động của Chartered vào tập đoàn Global Foundries.
Globalfoundries integrates with Chartered Semiconductor - ITP.net
Abu Dhabi kiểm soát Hồ sơ của GlobalFoundries khi IPO tại Hoa Kỳ trong bối cảnh thiếu chip trên toàn thế giới - Vietnet24h
Chartered là xưởng đúc độc lập lớn thứ ba thị trường, là tay chơi nội duy nhất của Singapore trong ngành công nghiệp bán dẫn
Intel đàm phán mua GlobalFoundries với giá khoảng 30 tỷ đô la (phongvu.vn)
Cuộc sát nhập đánh dấu kết thúc 22 năm hoạt động đầy thử thách và thua lỗ của Chartered vốn được kỳ vọng trở thành TSMC của Singapore.
Lịch sử
Để phổ biến ngành bán dẫn, Đài Loan đã dùng chiến thuật thỏa thuận chính phủ - tư nhân để ra đời những doanh nghiệp tư nhân nhỏ để thương mại hóa kỹ thuật thuần túy. Một số công ty thất bại, một số thành công vang dội, hầu hết chỉ bình thường, cũng không tệ vì họ giải quyết nhu cầu việc làm.
Chiến thuật phát triển công nghiệp của Singapore ngả hẳn về tận dụng môi trường kinh doanh thân thiện của mình để thu hút tập đoàn đa quốc gia lớn đến hiện diện ở quốc đảo Sư Tử
Mỹ xây nhà máy bán dẫn 4 tỷ USD ở Singapore - VietNamNet
Hiện diện ấy tạo hiệu ứng lan tỏa, chuyển giao kỹ thuật và kỹ năng từ người nước ngoài sang dân bản địa Singapore
Hiệu ứng lan tỏa (Spillover effects) là gì? Nội dung về Hiệu ứng lan tỏa (vietnambiz.vn)
Để theo đuổi mục tiêu bán dẫn, Singapore coi dân số giáo dục tốt và chăm chỉ là một trong những tài sản thiết yếu nhất. Trái ngược với những quốc gia như Ả Rập Xê Út, Canada và Úc dồi dào tài nguyên tự nhiên như dầu, rừng và quặng sắt, Singapore dồi dào nguồn dự trữ nhân lực.
Giống Đài Loan thì Singapore đã góp mặt trong ngành lắp ráp đồ điện tử từ năm 1969, ngành đóng góp một trong những nhánh xuất khẩu công nghiệp lớn của kinh tế quốc đảo, bên cạnh sản phẩm lọc hóa dầu và sản phẩm gia công kim loại
ExxonMobil tiến hành mở rộng nhà máy lọc dầu Singapore (equator.com.vn)
Các nhà sản xuất và chế tạo các bộ phận kim loại thép không gỉ Trung Quốc - Các bộ phận tùy chỉnh - ByTune Electronics (btcncmachiningparts.com)
Quốc đảo đặc biệt làm tốt ở mảng sản phẩm ổ đĩa và bộ nhớ, Singapore lúc đó là thủ phủ ổ đĩa của thế giới
Các nhà nghiên cứu ở Singapore giới thiệu A-Drive, ổ 2,5" lai giữa HDD và SSD mỏng 5mm | Tinh tế (tinhte.vn)
Thị trường thế giới cực kỳ cạnh tranh, qua thời gian đối thủ mới trỗi dậy và quốc đảo khó duy trì vị trí đầu bảng. Công ty ổ đĩa đa quốc gia bắt đầu nhổ neo tìm đến nơi khác như Malaysia và Indonesia, địa điểm có giá rẻ hơn.
Những nhà hoạch định kinh tế Singapore nhìn nhận sản xuất chip là bước tiến hiển nhiên tiếp theo của ngành công nghiệp điện tử quốc gia, giống Đài Loan – ngành công nghiệp không đòi hỏi nhiều sức lao động mà cần công nhân kỹ thuật cao và có giáo dục.
IBM và Chartered cùng phát triển chip mới - VnExpress Số hóa
Với Chartered Semiconductor thì Singapore tìm cách leo lên chuỗi giá trị và nuôi dưỡng một nhà vô địch bán dẫn của riêng mình.
Khởi nghiệp
Singapore đã thành công nuôi được những nhà vô địch nội địa thậm chí cả trong những lĩnh vực mang tính cạnh tranh ví dụ như hàng không
Tổ hợp ngành công nghiệp hàng không trị giá hàng nghìn tỷ USD 'ngục ngã' vì Covid-19: Hãng bay không có khách, phòng vé ngồi chơi, sân bay vắng lặng, nhà sản xuất máy bay ế ẩm (cafef.vn)
Ví dụ Singapore Technologies Group (STG) là một trong những nhà vô địch, khởi nghiệp là một nhà cung cấp thiết bị quốc phòng, tăng trưởng thành một trong những công ty lớn nhất Singapore, STG được tuyển chọn để mở ra chiếc cổng cho Singapore bước vào lĩnh vực bán dẫn.
STG khởi động một dự án, năm 1987 dự án ấy trở thành Chartered Semiconductor, bằng một hiệp định chuyển giao kỹ thuật giữa công ty và nhà thiết kế bán dẫn (fabless) Mỹ là Sierra Semiconductor
SIERRA ADDS POWER TO I.B.M. - The New York Times (nytimes.com)
STG lúc đầu hi vọng có thể cậy nhờ hỗ trợ của Sierra và công ty đa quốc gia Mỹ là National Semiconductor, nhưng National bỏ ngang còn Sierra thì không phải là một khách hàng lớn
Texas Instruments mua nhà sản xuất bán dẫn National Semiconductor | Tinh tế (tinhte.vn)
Dù sao STG cũng nhận thấy thành công của hình mẫu kinh doanh mới TSMC có là xưởng gia công độc lập và đã tái cơ cấu Chartered để bắt chước theo.
Sau đó Chartered đã tách phòng thiết kế mạch điện tử tích hợp ra riêng và xúc tiến trở thành một xưởng gia công thuần túy
Chartered đổi tên thương hiệu thành Chartered Semiconductor Manufacturing (CSM)
Năm 1999 CSM lên hai sàn chứng khoán NASDAQ và Singapore
Năm 2000 CSM được tái cơ cấu thành doanh nghiệp do nhà nước chống lưng làm cổ đông lớn, trực tiếp thuộc quỹ tối cao Temasek của Singapore
Temasek – Quỹ đầu tư hàng đầu khu vực với hàng tỷ USD rót vào VinHomes, VNG và thị trường bất động sản Việt Nam (cafef.vn)
Chiến thuật tăng trưởng
Khi Chartererd mới thành lập, Sierra chuyển giao công nghệ xử lý 3.0 micron và đào tạo 100 nhân viên kỹ thuật Singapore cách sử dụng.
Công nghệ xử lý này quá lỗi thời và cần được cập nhật lên tiến trình tiên tiến càng nhanh càng tốt.
Sớm sau đó, CSM khởi động một phòng thí nghiệm nghiên cứu phát triển nội bộ để cải thiện kỹ thuật xử lý họ lấy được từ Sierra, hăm hở đẩy lên tiến trình xử lý mới
Năm 1990 CSM đạt được 1.5 micron
Năm 1991 được 1.2 micron
Năm 1992 được 0.8 micron
Năm 1993 được 0.6 micron
CHARTERED SEMICONDUCTOR, SINGAPORE HAS 0.6 MICRON... - Tech Monitor
Năm 1994 CSM tuyên bố một thương vụ mới với Toshiba được dùng tiến trình xử lý 0.5 micron của đối tác.
TOSHIBA TO INVEST IN CHARTERED SEMICONDUCTOR MANUFACTURING - Tech Monitor
Thập kỷ 1990 CSM nhanh chóng mở rộng cơ sở sản xuất thành 5 xưởng gia công trên 60 hecta đất miền bắc Singapore, kế hoạch sẽ sớm lên đến 25 xưởng
Cùng lúc đó công ty cũng bắt đầu mở rộng chọn lọc sản phẩm, tìm cách càng nắm giữ được nhiều lòng trung thành của khách hàng càng tốt. Càng có nhiều giải pháp hoàn chỉnh và sẵn sàng vận hành để chào hàng cho khách, khách sẽ càng trung thành với CSM
Chính phủ Singapore hậu thuẫn CSM bằng cách chào mời các công ty đa quốc gia những khoản ưu đãi thuế và trợ cấp hào phóng để đến Singapore xây cơ sở sản xuất
Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hiệu quả của Singapore: Kinh nghiệm và giải pháp tham khảo cho Việt Nam - Tạp chí Pháp Lý (phaply.net.vn)
Quỹ chính phủ giúp các công ty trả tiền đào tạo nhân viên. Các trường đại học công lập mở chương trình đào tạo kỹ sư điện.
Cũng những chiến lược đã giúp Singapore kích hoạt ngành công nghiệp bộ nhớ, quan chức chính phủ thực hiện tạo đòn bẩy cho ngành gia công bán dẫn.
Ngân sách chính phủ giúp CSM đạt vị trí thứ ba trong công nghiệp xưởng gia công, sau TSMC và UMC đều của Đài Loan
Thế bá chủ của nhà sản xuất chip Đài Loan - VietNamNet
Nhưng sau đó CSM đã bị sững lại bởi biến động kìm kẹp từ thị trường, cuối cùng khiến công ty bị hẩy ra khỏi thị trường xưởng gia công.
Đối thủ đại lục
Năm 2000 một vài xưởng độc lập Tàu gia nhập thị trường
Năm 2001 Tàu gia nhập tổ chức thương mại thế giới và thành công xưởng nổi tiếng
Trung Quốc gia nhập WTO và những ảnh hưởng đến Việt Nam - Báo Nhân Dân (nhandan.vn)
Năm 2000 nổi bật nhất là SMIC thành lập bởi một cựu phó chủ tịch của TSMC và đã tăng trưởng thành xưởng độc lập hàng đầu đại lục
Gã khổng lồ sản xuất chip Trung Quốc SMIC xây nhà máy mới trị giá hơn 8,8 tỷ USD (baoquocte.vn)
SMIC tận dụng lợi thế viện trợ chính phủ khủng và chi phí sinh hoạt rẻ để gây chấn động thị trường nhờ đánh vào tâm lý khách hàng (giá cả phải chăng)
Bản quyền kỹ thuật cho cùng tiến trình xử lý được bán cho CSM cũng được bán cho SMIC, cho nên SMIC leo lên bậc thang tiến trình kỹ thuật cũng nhanh không kém.
Bởi kỹ thuật đều xuất phát từ IBM hoặc Toshiba… thương lái có thể dễ dàng đổi sang tìm mua nhà cung cấp giá thấp nhất
Kỳ 1: Khi thương lái... quyết định giá - Báo Nhân Dân (nhandan.vn)
Vì sao cánh thương lái “ăn dày” được trên lưng những người nông dân khốn khó? - Blog của Mr. Logistics Việt Nam (logistics4vn.com)
Phải quan tâm cả thương lái, đừng chỉ chú ý tới mỗi doanh nghiệp - VietNamNet
Cùng chiến lược giá đất rẻ, ưu đãi thuế, kỹ sư tài năng… để lùa doanh nghiệp bán dẫn và tập đoàn đa quốc gia, đại lục có thể chào mời những thương vụ hấp dẫn không kém Singapore, nhưng thậm chí quy mô lớn hơn
Đối thủ Đài Loan
Năm 1998 TSMC, cùng đối tác thường xuyên là tập đoàn điện tử Philips Hà Lan, mở công ty hợp doanh SSMC ở Singapore
Philips - Việt Nam
Semiconductor firm SSMC opens new S$300m facility in Singapore - CNA (channelnewsasia.com)
Trong 3 năm TSMC ngẫu hứng chi 1.46 tỷ usd xây dựng một xưởng gia công với công nghệ mới nhất, thu thập nhiều khách hàng ở thị trường nhỏ Singapore
CSM nhận ra rằng mình không thể chào ra được sản phẩm đủ khác biệt so với đối thủ đại lục giá rẻ và đối thủ Đài Loan, buộc phải hạ giá bán
Hãy tạo ra sự khác biệt cho doanh nghiệp | ADCVIETNAM
Năm 2003 CSM bán lỗ bị -17.5% biên lợi nhuận gộp
Năm 2005 CSM sản phẩm cũng chỉ được 11% biên lợi nhuận gộp
Cùng giai đoạn đó TSMC đạt biên lợi nhuận gộp 44%
Biên lợi nhuận gộp Vinamilk tiếp tục giảm xuống dưới 43% (ndh.vn)
Đối thủ Hàn Quốc
Năm 2005 Samsung tuyên bố thâm nhập ngành kinh doanh xưởng độc lập, mang lên nguồn lực khủng và hiểu biết chuyên môn của họ lên thương trường, tận dụng hai lợi thế ấy đã nhanh chóng vượt trên CSM và UMC để giành vị trí thứ 2
Samsung begins seven year, $33bn fab build (electronicsweekly.com)
Điện tử Samsung vốn đã là một trong những công ty điện tử và bán dẫn lớn nhất thế giới, sở hữu thị phần lớn nhất trong một số ít công ty độc quyền thị trường bộ nhớ số, và cũng là doanh nghiệp di động lớn nhất lúc đó
Vậy là, trong khi đối thủ giá rẻ đại lục vơ vét thị trường nhỏ lẻ như Pacman, thì Samsung cướp mảng kinh doanh phục vụ những khách hàng cao cấp đang tìm kiếm đa dạng hóa nguồn cung, nâng sản lượng hoặc để mặc cả với TSMC
Mảng kinh doanh xưởng đúc bán dẫn của Samsung sắp bùng nổ (thanhnien.vn)
Tệ hơn, Samsung châm ngòi một cuộc chiến mà CSM không thể chơi lại.
Cạnh tranh
Samsung gia nhập mảng kinh doanh xưởng gia công cao cấp đã trực tiếp đe dọa TSMC, không chỉ mang lên năng lực kỹ sư đáng gờm đã tích lũy từ mảng kinh doanh bộ nhớ, mà còn hàng tỷ đôla.
Samsung đầu tư hơn 151 tỉ USD cho bán dẫn (thanhnien.vn)
TSMC quyết định chơi nghiêm túc, thay vì đem lợi nhuận mua lại cổ phiếu của mình hoặc chia lợi tức, họ đổ tiền vào xây xưởng, nghiên cứu phát triển…
Nhà cung cấp lớn của Apple TSMC dự kiến mở rộng tại Hoa Kỳ, Nhật Bản để đáp ứng nhu cầu chip bền vững (dtctech.vn)
Xu hướng mua lại cổ phiếu tại châu Âu tăng mạnh | baotintuc.vn
Bán dẫn là mặt hàng mang tính thời vụ, có năm bán chạy thì sản xuất không kịp, có năm ế thì ế trường tồn.
Đầu thập kỷ 2000 chứng kiến một chuỗi những năm ế dài, quá nhiều công ty làm và không đủ nhu cầu.
The Chips Are Down in Singapore - Bloomberg
Có thể thấy phải chi nhiều tỷ là chưa đủ, còn phải sẵn sàng chi thêm vào thời điểm khó khăn.
TSMC có đủ tiền và lòng kiên nhẫn để đầu tư hàng tỷ đôla nuôi xưởng để không và ngay lập tức tổ chức tái sản xuất trên những dây chuyền gia công khổng lồ ấy. Samsung cũng vậy.
Samsung xây nhà máy sản xuất chip 17 tỷ USD đối đầu với TSMC và Intel - VietNamNet
Trong khi đó, duy trì kỹ thuật tiên tiến nhất càng lúc càng đắt đỏ
Năm 2005 xưởng công nghệ mới tốn 3 tỷ xây dựng, cao gấp 6 lần giá năm 1995
Năm 2020 xưởng N5 ở Đài Nam tiêu tốn của TSMC mất 17 tỷ
TSMC xây dựng nhà máy chip tiên tiến ở miền nam Đài Loan | SCTV
Ước tính thế hệ xưởng tiến trình xử lý N3 kế tiếp (cũng ở Đài Nam) sẽ tốn 19.5 tỷ
Tàu sân bay cũng không đắt bằng
USS Gerald R. Ford: "Siêu chiến hạm" 13 tỷ USD có xứng danh "siêu phẩm"? (soha.vn)
Tàu sân bay Ford đội giá 2,4 tỷ USD, chậm 4 năm - DVO - Báo Đất Việt (trithuccuocsong.vn)
Đại gia Ả Rập
CSM cố gắng giảm thiểu gánh nặng tài chính bằng cách bắt quàng làm họ với những tổ chức khác như IBM để phát triển kỹ thuật tiến trình mới, nhưng làm vậy đã kéo lùi tốc độ phát triển sản phẩm và bị rớt lại trên đường cầu thị hiếu
Đường cầu (Demand Curve) là gì? Sự vận động của đường cầu (vietnambiz.vn)
Chưa kể đối tác công nghệ IBM, ít năm sau đó, bán bản quyền những nghiên cứu của họ cho các đối thủ.
UMC obtains IBM license to develop 20nm chips | Taiwan News | 2012-06-30 17:28:16
Vậy là CSM bị kẹp giữa hai gọng kìm: không đủ doanh thu để tài trợ nghiên cứu và cũng không đủ viện trợ để duy trì cuộc chơi, công nghệ bị tụt xa lại phía sau nhưng cũng không thể ở yên tại chỗ.
Chính phủ Singapore sẵn lòng chi tiền, để dành ra được hàng trăm triệu đôla cho CSM và giấc mơ có được một nhà vô địch quốc gia. Nhưng thấm tháp gì so với hàng tỷ đôla.
Nhìn lại nền kinh tế Việt Nam 2008 phải trong bối cảnh khủng hoảng tài chính thế giới | Tạp chí Tuyên giáo (tuyengiao.vn)
Năm 2008 khủng hoảng tài chính nổ ra, CSM và các nhà đầu tư chịu thua
Năm 2009 Abu Dhabi nhảy vào mua CSM – Chartered Semiconductor – muốn xây dựng một nhà vô địch bán dẫn toàn cầu của riêng mình, lấy biển tiền lãi dầu mỏ Ả Rập mua một số lượng xưởng để tìm kiếm hoặc chắp vá nên một người khổng lồ
Abu Dhabi to buy Chartered for $1.8bn | Financial Times (ft.com)
Abu Dhabi's ATIC to invest up to $10 billion in U.S. chip plant | Reuters
Hoàng gia Ả Rập hi vọng bước đi giúp người dân Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất có cơ hội học kỹ thuật STEM giá trị và khôn khéo trong kinh doanh
Giáo dục STEM hướng đến thế giới công nghệ 4.0 - Trẻ sẽ được gì khi tham gia các khóa học theo định hướng STEM? (csc.edu.vn)
Một vụ đầu tư mạo hiểm thường thấy bởi các quốc gia Vùng Vịnh để đa dạng hóa nền kinh tế một khi mỏ dầu cạn kiệt
Kinh tế Trung Đông: Khi mỏ dầu không còn là đầu câu chuyện (baoquocte.vn)
Tháng 9 năm 2009 GlobalFoundries (GloFo) đề nghị mua 1.95 tỷ usd cổ phiếu CSM với mức giá chỉ cao hơn giá đóng cửa 2 cent. Phần lớn cổ đông Temasek đã ủng hộ nên đề nghị không trả giá cao hơn.
ATIC to buy Chartered Semiconductor for $2.5 billion: Update | The Edge Markets
EETimes - ATIC takes control of GlobalFoundries
AMD sells GloFo shares to ATIC for a cool $425 million | TweakTown
ATIC to invest up to $10 billion in GlobalFoundries chip plant | Reuters
Abu Dhabi-controlled GlobalFoundries files for IPO amid chip shortage (cnbc.com)
Phải nói rằng GloFo chưa hành quyết được chiến thuật kinh doanh, vẫn bị xem là đã không thể đạt được quy mô cần thiết để bứt phá, không phải chỉ vấn đề tiền
Cùng thời điểm GloFo thành lập, lãnh đạo thị trường TSMC và Samsung thực thi một số bước đi kỹ thuật cần thiết để nắm chặt bám rất sâu được những khách hàng cao cấp của mình
TSMC và Samsung đua nhau tăng giá chip, các hãng điện thoại Trung Quốc đối mặt nguy cơ bị 'siết cổ' (genk.vn)
Về cơ bản, chip điện tử làm bằng tiến trình xử lý mới nhất sau năm 2010 chỉ có thể lấy của TSMC hoặc Samsung
Năm 2018 GloFo chấm dứt phát triển tiến trình 7nm để tập trung những công đoạn xử lý đặc thù
Năm 2021 GloFo trở lại gây bất ngờ cộng đồng mạng
GlobalFoundries để xây dựng Fab mới 450K Wafer mỗi năm tại Singapore (gialaipc.com.vn)
Kết
Singapore đã vẽ ra con đường CSM trở thành một TSMC riêng.
Singapore đã có một chiến thuật, có những mối quan hệ sâu sắc với các tập đoàn đa quốc gia hùng mạnh, và một lực lượng lao động giáo dục bài bản.
Singapore nỗ lực bắt kịp Đài Loan khi đầu tư chip tăng mạnh (moit.gov.vn)
Singapore tìm đường xây dựng một ngành công nghiệp bán dẫn phồn vinh, sánh vai với Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc.
CSM thất bại thật xui xẻo vì chính phủ Singapore dù sao cũng rất trình độ, kiên nhẫn và hiệu quả trong công việc. Họ xứng đáng được thành công, nhưng thành công thì không thể bảo đảm chắc được.
Bước đi mới của GlobalFoundries ở Singapore | Doanh nghiệp (diendandoanhnghiep.vn)
Gia nhập một thị trường như này, giống tham dự một cuộc đua không hồi kết, không có mục tiêu đích để tán thưởng, vì mọi đối thủ đều liên tục đẩy tới những giới hạn mới.
Cũng có những câu hỏi bỏ ngỏ về lợi ích mà người bản địa Singapore thực sự nhận được từ những khoản đầu tư khủng chính phủ ném vào Chartered. Tỷ lệ lớn việc làm, bao gồm việc chuyên môn, trả lương cao vào tay những chuyên gia nước ngoài trong suốt 22 năm thua lỗ
Người dân thường Singapore được bao nhiêu lợi ích?
Ford ký thỏa thuận với GlobalFoundries sản xuất chíp bán dẫn - Bnews (baomoi.com)
Nhìn chung khu vực bán dẫn Singapore tiếp tục ổn, duy trì là bộ phần đáng kể của nền kinh tế, tạo việc làm cho người Singapore, xuất khẩu và kiếm lợi nhuận cho đối tác
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét