năm 2020 dịch covid-19 tung hứng với đơn đặt hàng của ASML.
TSMC mất đi Huawei là khách sộp bấy lâu nên không đặt máy EUV nữa và đồng thời cũng cắt giảm xưởng. Intel trì hoãn tiến trình đúc chip vi xử lý mới chậm lại 6-12 tháng, trì hoãn đơn mua máy EUV. Hai khách hàng lớn nhất hủy đơn, ASML ế sml nên phải cắt dự toán năm 2021.
Đột nhiên, nền kinh tế hồi phục mạnh mẽ, dân tình gào thét đòi chíp xử lý thế hệ mới. EUV lại được cần đến. ASML bước vào năm 2021 bận rộn, bối rối cứ tưởng năm nay được nghỉ lễ covid.
Toàn cảnh kinh tế năm 2021
Xu hướng làm việc từ xa / tại nhà nổ ra dẫn đến nhu cầu máy tính cá nhân tăng mạnh, lãnh đạo các công ty trong chuỗi cung sản xuất và lắp ráp linh kiện loay hoay chỉ huy để đáp ứng thị trường.
ASML dù đã rút hàng nguyên liệu kho ra làm, mua lại hai máy quang khắc từ một khách hàng (Intel) giấu tên rút đơn do trì hoãn kế hoạch sản xuất, để bán lại, công ty chỉ đáp ứng được 9-10 máy EUV mỗi quý, không cố hơn được do bên cung hệ thống quang học thiết yếu là Carl Zeiss không làm nhanh hơn được. Thời gian để cài đặt module EUV vào dây chuyền cũng phải mất hơn một năm.
Từ quý 2 năm 2022 ASML dự kiến bán ra 55 máy EUV tên mã NXE:3600D công suất tăng 15-20% và 30% cải thiện overlay so với 50 máy NXE:3400C công ty xuất đi năm 2021.
Năm 2023 ASML kế hoạch xuất thêm 60 máy EUV extreme ultraviolet.
Nhớ lại hệ thống quang khắc DUV deep ultraviolet, dù không bóng bẩy như EUV, nhưng như truyền thông đã đưa tin, chip xử lý ở những tiến trình cũ sử dụng máy DUV còn thiếu hụt trầm trọng hơn chip mới, do các hãng ôtô thích lắp chip giá rẻ.
Dù lý do là gì, thiếu hụt máy DUV không nằm trong dự kiến của ban lãnh đạo công ty Hà Lan, trở thành cơ hội cho đối thủ cạnh tranh nhảy vào.
Doanh thu và đơn đặt hàng
ASML kiếm doanh thu từ hai cách:
Bán máy, chủ yếu hệ thống quang khắc, cho khách hàng là nhà sản xuất chip xử lý / chip điều khiển và chip bộ nhớ
Dịch vụ vận hành, nâng cấp và duy trì hệ thống
Công ty ước tính doanh thu từ dịch vụ thứ hai, chăm sóc khách hàng có thể sẽ lên đến 50% giá bán hệ thống máy, cho toàn bộ tuổi thọ hoạt động của hệ thống máy, thường là 20 năm.
Trước năm 2020 tỷ lệ giữa doanh thu bán máy và doanh thu dịch vụ là khoảng 75-25. Nhờ thiếu hụt chip, con số leo lên 70-30, do khách hàng mạnh tay chi thêm tiền nâng cấp phần mềm và dịch vụ để cải thiện hiệu suất máy đã có.
Máy ASML không chỉ ở phần cứng. Do toàn bộ hệ thống phải được tự động hóa, phần mềm chạy hết tất cả, với 45 triệu dòng mã nguồn viết cho máy EUV. Khách hàng chỉ cần mua và cài đặt những nâng cấp này để tăng tốc hiệu năng sản xuất, không giống phần cứng mới sẽ mất công cài đặt, đồng bộ và kiểm tra.
Nửa đầu năm 2021, cập nhật và nâng cấp xong, phí dịch vụ lại giảm xuống còn tỷ lệ 75-25 ban đầu. Những điều chỉnh mang lại hiệu quả, sản lượng tăng, doanh thu tăng vượt mong đợi.
Nửa đầu năm 2020 công ty được đặt hàng tổng cộng 107 máy. Một năm sau đó tổng số máy đặt là 287, tổng trị giá 13 tỷ euro, trong đó có đến 167 máy đặt hàng trong nửa đầu năm 2021.
Khách hàng
ASML làm ra sản phẩm không ai làm được, nhưng cũng chỉ có số ít khách hàng đặc thù.
Năm 2020 khách hàng lớn nhất – giấu tên không hiện lên báo cáo tài chính – đã chiếm 31.4% tổng doanh thu ròng. Năm 2019 khách hàng lớn nhất chiếm 39.7%
Không rõ ai là những khách hàng lớn này, ta chỉ có thể đoán
ASML đang nỗ lực mở rộng danh sách khách hàng. Trong quý 2, tỷ lệ lô hàng gộp gửi đến Đài Loan và Hàn Quốc sụt từ 87% xuống còn 75%. Thay vào đó, hàng gửi đến Trung Quốc, Mỹ và khu vực EMEA (châu Âu, Trung Đông và châu Phi)
Dù đã hủy đơn EUV bán cho SMIC vì lo ngại bản quyền và an ninh, những khách hàng khác nhanh chóng khỏa lấp chỗ trống. Xưởng sản xuất bộ nhớ chủ lực như SK Hynix và Micron đã bắt đầu tích hợp EUV vào nhà máy của mình. SK Hynix dẫn đầu với tiến trình 10nm thế hệ 4 và Micron định theo sau vào năm 2024.
Với thị trường bộ nhớ tăng trưởng vượt mong đợi, doanh số EUV bộ nhớ tăng nhanh hơn hẳn so với các ngạch khác.
Đối thủ cạnh tranh
Ở lĩnh vực quang khắc, đối thủ xứng tầm nhất của ASML vẫn là Nikon và Canon. Ta đều biết chỉ ASML bán EUV, nhưng EUV cũng không cần thiết cho những tiến trình chip cũ hơn 7nm. Các xưởng đúc chỉ cần máy DUV dùng ánh sáng bước sóng 198 nanomet thậm chí cao hơn để khắc axit tấm nền bán dẫn.
Dù EUV thu hút hết chú ý của dư luận, phần lớn doanh thu của ASML trong năm 2021 lại đến từ kỹ thuật DUV. Mảng DUV chia hai mảng nhỏ: khô và ướt (quang khắc nhúng nước)
Nikon có bán DUV ướt trong khi Canon bán DUV khô. Máy quang khắc nhúng nước tiên tiến hơn, có thể nói sản phẩm của Nikon “xịn” hơn. Nikon đang vật lộn, trong năm ngoái đã phải sa thải 2000 việc làm tương ứng 10% lao động, vì ngành kinh doanh máy ảnh lao dốc.
Phân nhánh bán dẫn của công ty Nikon đang nỗ lực cắt chi phí để hạ giá thành máy quang khắc nhúng nước của mình, tập trung vào thị trường Trung Quốc.
Canon thuận lợi hơn, dù DUV khô đã lạc hậu, giá rẻ lại trở thành lợi thế vào thời điểm nhu cầu tăng đột biến ngày nay. DUV của Canon cũng đã được cải tiến nâng cao hiệu suất xử lý tấm nền, tốc độ vượt máy DUV khô hiện tại của ASML, do đó nhiều khách mua. Doanh thu kỳ vọng tăng trưởng 36% mỗi năm. Canon kỳ vọng bán ra 134 máy DUV trong năm 2021.
Doanh số bất ngờ của Canon gây hụt hẫng cho công ty Hà Lan. Gần đây ASML công bố đang chuẩn bị một sản phẩm DUV khô có tốc độ xử lý hơn 300 tấm nền một giờ, cao hơn chào hàng từ Canon, nhưng sẽ chỉ ra mắt vào cuối năm 2022. Thời điểm này, ASML đang đánh mất một thị phần lớn, chờ đến cuối năm 2022 không biết có còn.
Đối thủ chế tạo máy quang khắc sừng sỏ nhất Trung Quốc công ty trách nhiệm hữu hạn thiết bị vi điện tử Thượng Hải SMEE, hiện tại hệ thống mới bắt chước đến tiến trình xử lý 90nm, 110nm và 280nm, họ đang phát triển máy DUV nhúng nước, tuyên bố sẽ lên được tiến trình 28nm, kế hoạch bán ra cuối năm 2021, sẽ là nhà cung cấp lớn cho những xưởng bán dẫn hàng đầu Trung Quốc như SMIC, Grace semiconductor (của tỷ phú Winston Wang Wen Yang) và Yangtze memory (bộ nhớ Trường Giang)
Sản phẩm mới: high numerical aperture EUV – siêu cực tím khẩu độ cao
Kích cỡ nhỏ nhất mà quang khắc đạt được phụ thuộc vào độ phân giải cung cấp bởi các thấu kính của thiết bị. Độ phân giải này, cũng được gọi tên là chiều không gian thiết yếu, được tính bằng công thức tán xạ Rayleigh Tán xạ Rayleigh (Vật lý) - Mimir Bách khoa toàn thư (mimirbook.com) theo tên John William Strutt nam tước Rayleigh thứ 3 Phan Minh Chánh | Tin tức | Danh nhân vật lý | John William Strutt, nam tước Rayleigh thứ 3 (phanminhchanh.com) đoạt giải Nobel vật lý nhờ đặt kính viễn vọng năm 1904.
Công thức Rayleigh:
Chiều không gian thiết yếu CD = k1 * λ / NA
với
k1 là hệ số xử lý, phụ thuộc vào hệ thống quang học thực tế, kỹ thuật rọi sáng áp dụng và tính ổn định của hệ thống. Giới hạn vật lý là 0.25
lambda λ là chiều dài bước sóng ánh sáng. Ánh sáng nhìn thấy có bước sóng 400-700 nanomet. Tia cực tím ngắn hơn
NA viết tắt cho numerical aperture số khẩu độ đo lường số lượng ánh sáng mà hệ thống quang học có thể thu thập và hội tụ vào tiêu điểm
EUV rút gọn chiều không gian thiết yếu bằng cách rút gọn bước sóng λ từ 193 nanomet của DUV về 13 nanomet của EUV
Bước tiếp theo high numerical aperture EUV tất nhiên là nâng số NA đang là 0.33
ASML và Zeiss đang hợp lực làm một hệ thống quang học mới có NA là 0.55 và đã vui mừng công bố sẽ ra mắt vào năm 2024
Dư luận
Còn nhớ khi TSMC được cộng đồng mạng vinh danh, các chip thủ nhảy vào tuyên bố ASML mới thực sự là thế lực độc quyền đứng sau. Giờ đây khi ASML bắt đầu nổi tiếng, chip thủ đẩy xa hơn, tuyên bố Carl Zeiss mới là công ty làm hết mọi việc, ASML chỉ dán tên lên.
Với các nhà đầu tư, họ quan tâm đến những yếu tố kinh tế vĩ mô đã đẩy cao nhu cầu thị trường thiết bị sản xuất bán dẫn. Đầu tiên là những đợt bùng dịch covid, thứ hai là cải tiến công nghệ số. Thứ ba chính là tình hình địa chính trị bất ổn và chủ quyền quốc gia, ép quốc gia tự sản xuất chip. Các chính phủ ở Mỹ, châu Á và châu Âu đều thảo luận về chủ đề này.
Họp cổ đông ASML trong báo cáo thu nhập quý 1 năm 2021 có người nói (tạm dịch): “Những yếu tố sẽ dẫn đến tăng đầu tư vào thiết bị sản xuất, tương quan với hệ sinh thái toàn cầu lúc này. Nhưng cũng dẫn đến những phi hiệu quả trong đầu tư thiết bị. Dù sao thì, có những người sẽ hưởng lợi từ phi hiệu quả ấy, và đó chính là chúng ta.”
ASML cơ bản nói rằng các chính phủ sẽ chi mạnh tay để theo đuổi tự cung tự cấp. Và trong những đầu tư ấy, sẽ có lãng phí, lãng phí trả tiền cho ASML. Họ nhún vai rằng: tốt cho chúng ta thôi.
Ai đó trong số các cổ đông ASML nghe có lẽ đã hoảng sợ, bổ sung thêm họ (ASML) tin rằng “đầu tư phi hiệu quả có thể được trả vào tay số ít những nhà sản xuất lớn, có khả năng quản lý, sẽ hữu ích trong chi tiêu cho xây dựng mảnh chi tiết hạ tầng (chip bán dẫn) nho nhỏ này”.
Câu hỏi: Ai sẽ là người cuối cùng phải trả giá cho những phi hiệu quả ấy? (lạm phát, thuế phí, cắt chi phí để hi sinh môi trường)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét