Hàn Quốc và cựu tổng thống Park Geun-hye

Park Geun-hye [Phác Cận Huệ] con gái của cựu độc tài Park Chung-hee [Phác Chính Hy] lấy hình ảnh là một biểu tượng hoài niệm đáng tin cậy của người dân Hàn Quốc, duy trì được danh tiếng mặc cho một số bê bối tham nhũng

rồi bà suy sụp nhanh chóng theo phương cách kỳ lạ

bà Phác Cận Huệ là con gái đầu lòng của đệ tam tổng thống

năm 1961 ông Phác Chính Hy cầm đầu cuộc đảo chính quân sự lật đổ đệ nhị cộng hoà Hàn Quốc

ông Phác tự bầu mình làm tổng thống đệ tam cộng hoà

thập niên 1960 là thời gian nhiễu loạn trong lịch sử Hàn Quốc

đệ nhất phu nhân Yuk Young-soo bị giết năm 1974 bởi một cảm tình viên Triều Tiên tại nhà hát quốc gia Seoul

ấy là một vụ tai nạn vì âm mưu ám sát nhắm vào tổng thống

mẹ mất, bà Phác Cận Huệ thay thế vị trí đệ nhất phu nhân của quốc gia cho đến năm 1979 khi cha bà là tổng thống Phác Chính Hy cũng bị ám sát

vụ ám sát ông Phác Chính Hy là một sự kiện hệ trọng nhưng bí ẩn trong lịch sử Hàn Quốc, ông bị bạn lâu năm và cũng là vệ sĩ trưởng Kim Jae-gyu bắn

Kim Jae-gyu khai trong phiên xét xử sau này rằng một trong những lý do bắn bạn là thất vọng vì ông Phác đã để mặc cho cộng sự Choi Tae-min hoành hành và ảnh hưởng của Choi lên đệ nhất phu nhân Phác Cận Huệ

Choi Tae-Min
Choi là một cộng sự của Phác Chính Hy, đã làm một sĩ quan cảnh sát, một sư phật giáo và một công chức không chính thức

ảnh chụp ở bệnh viện miễn phí cho người cao tuổi, do đội chữ thập đỏ cứu đói quốc gia thành lập năm 1976

thập niên 1960 Choi giữ nhiều chức vụ như chủ tịch hiệp hội phúc lợi Hàn Quốc, phó chủ tịch hiệp hội trẻ phật giáo quốc gia

một trong những vai trò đầu tiên của Choi trong chính phủ là quảng bá chiến dịch "Cộng đồng mới" của ông Phác là một phong trào dân tộc cực đoan để gây quỹ xây hạ tầng

được hội thánh Tin Lành trưởng lão Hàn Quốc phong chức giám mục, Choi thành lập những tổ chức tôn giáo để gây quỹ cho chiến dịch này và rất có thể đã biển thủ

đấy cũng là thời gian Choi tạo mối quan hệ với bà Phác Cận Huệ

theo lời khai gián tiếp, sau vụ ám sát đệ nhất phu nhân Yuk Young-soo thì Choi đã gửi thư đến Phác Cận Huệ khi bà mới hơn 20 tuổi, tuyên bố gửi đi một thông điệp từ bà mẹ quá cố, rằng cố đệ nhất phu nhân đã xuất hiện trong giấc mơ của Choi để bảo rằng: "Con gái Geun-hye của tôi là kẻ ngốc nghếch nên ông hãy giúp đỡ nó"

Park mời Choi vào Nhà Xanh là nhà tổng thống Hàn Quốc, tại đó trước mặt đệ nhất phu nhân trẻ tuổi, Choi bị nhập bởi linh hồn của mẹ Park [bà nội của Geun-hye] mang biểu đạt và giọng nói chính xác

đây chỉ là lời kể lại [lời khai gián tiếp] cũng cho thấy Choi không đơn thuần chỉ là một người chia sẻ nỗi tiếc thương mất mát

Hậu ám sát
sau khi ông Phác Chính Hy bị ám sát, con gái ông biến mất khỏi khán đài dư luận, quản lý quỹ Yuk Young-soo mẹ bà thành lập dành cho phúc lợi trẻ em và làm chủ tịch quỹ văn hoá Hàn Quốc

Geun-hye cũng tiếp tục giao thiệp với Choi Tae-min lúc ấy sáng lập và làm trưởng nhà thờ cuộc sống vĩnh hằng "Eternal life church"

năm 1989 mối quan hệ đủ lớn để cơ quan tình báo trung ương Hàn Quốc báo cáo về mối quan hệ cho tổng thống đương thời Roh Tae-woo [Lư Thái Ngư] với cáo buộc rằng mối quan hệ được sử dụng để ảnh hưởng phương hướng của nhiều dự án tưởng niệm và giáo dục

tin đồn khác tuyên bố hai nhân vật có quan hệ xác thịt

khi các mục sư đồng sự hỏi về vụ việc, Choi trả lời: "Tôi già... Park Geun-hye và tôi là cặp đôi kết hôn trong thế giới tinh thần, không phải cặp đôi trong thế giới vật chất"

Choi Tae-min chết năm 1994

dù bản chất của mối quan hệ ấy là gì thì nó cũng đã truyền lại từ vị mục sư xuống con gái ông là Choi Soon-sil (ảnh trên: ngồi bên trái bà Cận Huệ)

Con đường trở thành tổng thống
sau vụ ám sát Park, một tướng quân đội khác là Chun Doo-whan tiếm quyền và làm đệ ngũ tổng thống Hàn Quốc thập niên 1980

Chun vất vả duy trì tính chính đáng của chức vụ tống thống vì, thứ nhất do cách Chun tiếm quyền sau vụ ám sát Park và thứ hai do Chun đàn áp bạo lực phong trào dân chủ Gwangju tháng 5 năm 1980 khiến từ 165 đến 2000 người chết [số liệu không chính xác]

bộ phim "A taxi driver" lấy bối cảnh giai đoạn này và dựa trên sự kiện có thật

sau rốt, tổng thống Chun đã trao quyền lại cho đệ lục tổng thống Roh Tae-woo [Lư Thái Ngư] là cựu thành viên nội các của Chun trong một cuộc bầu cử tự do công bằng và một cuộc chuyển giao quyền lực hoà bình đầu tiên của Hàn Quốc

Đảng
nhưng đột nhiên được bầu cử tự do sau nhiều năm thiết quân luật và những vụ bầu cử bị dàn xếp cũng gây nhiều hệ luỵ

thứ nhất là Hàn Quốc không có thời gian thành lập những đảng chính trị quy mô quốc gia

cho nên chính trị tổng thống Hàn Quốc khởi đầu với chủ nghĩa vùng miền

ứng viên thuở đầu vận động ở những cứ điểm vùng miền của mình

với nhiều ứng viên đối địch, sau rốt, đã chia rẽ số phiếu bầu và để cho ông Lư Thái Ngư là thành viên cùng đảng với Chun thắng cử

năm 1990 đảng của ông Lư Thái Ngư, sau rốt, đã sát nhập 2 đảng khác để tạo thành một khối cánh hữu/trung hữu lớn thân cận chủ yếu với nơi từng là Khánh Thượng Đạo là một trong 8 đạo Triều Tiên thời nhà Triều Tiên

đảng mới sẽ đối đầu với khối cảnh tả thu hút phiếu bầu chủ yếu từ tỉnh Honam từng là Toàn La Đạo

ta có thể thấy tương tự với hệ thống hai đảng Hoa Kỳ nơi mà một đảng thứ 3 chẳng có cơ hội nào để chen chân

dần dà, hệ thống đi vào ổn định và quy luật bầu cử Hàn Quốc bấy giờ phụ thuộc vào vùng miền và quan hệ cá nhân như quan hệ ruột thịt, quan hệ quê quán và quan hệ cùng trường học

chính trị nội bộ các đảng phụ thuộc vào định kiến địa phương và những mối quan hệ thân mật

tập hợp dưới trướng một nhân cách ứng viên hoặc vùng miền, các đảng Hàn Quốc, do đó, dễ bị bê bối gây quỹ trái phép, ví dụ một hay hai tập đoàn chaebol đóng góp, hoặc bê bối cá nhân

cũng như một ngôi sao của đam mê dân tuý, như con gái của cựu tổng thống

bà Phác Cận Huệ nổi lên
Geun-hye đã rời sân khấu công chúng khi cha bị ám sát, quản lý quỹ tư và tránh xa chính trường

quan hệ với Choi chỉ là chuyện cá nhân và quỹ tư

năm 1997 bà mới ra mắt dư luận khi được bầu làm đại biểu quốc hội thị trấn Daegu, nơi là căn cứ quyền lực của gia đình

giống như mối quan hệ của Đài Loan với nguyên soái Tưởng Giới Thạch (ảnh dưới chụp năm 1962) thì cựu tổng thống Phác Chính Huy cũng để lại di sản ở Hàn Quốc

một mặt Park tàn bạo đã triệt tiêu nhiều quyền tự do

mặt khác Park xây dựng nền tảng cho thành công kinh tế và thịnh vượng ngày nay của Hàn Quốc

dù sao thì phe bảo thủ trong những khu công nghiệp như Daegu và tỉnh Gyeongsang Nam từng thuộc Khánh Thượng Đạo yên mến ông và cũng yêu mến con gái ông

hoài niệm từ những cử tri người cao tuổi kết hợp với cảm thông với bi kịch của Geun-hye đã phóng sự nghiệp chính trị của bà

cuộc bầu cử năm 2006 bà Geun-hye thậm chí còn được trải nghiệm một khoảnh khắc Reagan riêng khi một kẻ điên dùng dao tấn công khiến Geun-hye phải khâu 60 mũi và phẫu thuật nhiều giờ

lời nói đầu tiên sau khi tỉnh dậy của Geun-hye là "Daejeon thế nào?" hỏi về kết quả bỏ phiếu ở thành phố lớn thứ 5 Hàn Quốc

bà tranh cử tổng thống tháng 12 năm 2012 với khẩu hiệu gợi nhớ cha bà "Hãy sống tốt"

mặc cho cáo buộc tham nhũng, bà thắng cử tống thống, đánh bại Moon Jae-in [Văn Tại Dần] với 51.6% số phiếu

Nhiều bê bối của bà Phác Cận Huệ
giống nhiều tống thống Hàn Quốc thì Geun-hye đối mặt nhiều bê bối chính trị khi tại chức

năm 2013 một phát ngôn viên của bà bị cáo buộc vi phạm và bị sa thải khi bà thăm Mỹ

năm 2014 một bi kịch khi một chuyến phà tên là Sewol bị đắm chìm khi ra đảo Cheju và giết 304 người bao gồm 205 học sinh trường cấp 3 Tanwon ở vùng Ansan thuộc tầng lớp hạ-trung lưu

phà đã cũ đến 18 năm và được mua từ Nhật Bản và được chỉnh sửa từ một tàu chở hàng thành một tàu chở khách, thay đổi trọng tâm của tàu và khiến tàu dễ bị tai nạn hơn

trước khi chuyến đi định mệnh khởi hành, tàu đã bị nhồi nhét quá tải hành khách

trường hợp này, các nhà làm luật đã thất bại không thực thi giám sát đúng mực - khi những người vận hành tư được phép tự quản

phản ứng của chính phủ cho tai nạn cũng gây chỉ trích khi cảnh sát biển Hàn Quốc đã thất bại không phản ứng và phóng viên mới đầu tường thuật lại rằng tất cả đã được giải cứu

các nhà hoạt động tiếp tục biểu tình, từ chối không để vụ việc lắng xuống

năm 2015 chính phủ Hàn Quốc quản lý kém vụ bùng phát hội chứng hô hấp Trung Đông MERS lây lan virus xuất xứ từ lạc đà gây tỷ lệ tử vong cao nhưng khá khó truyền nhiễm người sang người

một cụ 68 tuổi trở về từ Ả-rập Xê-út tìm kiếm trợ giúp y tế và được chẩn đoán bị MERS và lây cho 186 người sau đó gây ra 38 tử vong và hơn 1 vạn người bị cách ly

chính phủ đánh giá sai khả năng truyền nhiễm của virus lạc đà và xao lãng không thông báo đầy đủ cho công chúng về nỗ lực đã được thực hiện

tin đồn lan rộng gây xôn xao dư luận

Duy trì quyền lực
những bê bối làm ảnh hưởng đến tín nhiệm cá nhân của bà tổng thống

tháng 12 năm 2015 xếp hạng tín nhiệm bà hơn 40% lên đến 43% trong một số khảo sát, con số cao ở Hàn Quốc

xếp hạng tín nhiệm của bà Park có mức sàn là cứ điểm bộ phận cử tri người cao tuổi Hàn Quốc - liên tục hơn 60% người trên 60 tuổi tán thành với bà và đạt 77% khi hết năm ấy - mà người già thì hay đi bỏ phiếu

chưa hết, hệ thống đầu phiếu, lần đầu áp dụng thời Phác Chính Huy và chỉnh sửa năm 1990, được thiết kế rõ ràng là ưu tiên đảng cầm quyền trong quốc hội - thường là những đảng bảo thủ

ví dụ năm 1985 đảng bảo thủ DJP chỉ giành 32.5% phiếu phổ thông nhưng vẫn nhận được quá bán 276 ghế

hơn 26 năm kể từ năm 1990 thì liên minh cánh hữu đã thắng cử 5 trên 6 cuộc tổng tuyển cử

cho nên bê bối cũng không ảnh hưởng kết quả đầu phiếu của đảng Saenuri

cuộc tổng tuyển cử tháng 4 năm 2016 đảng Saenuri của bà Cận Huệ đã thắng mọi cuộc bầu cử phụ trong 4 năm

thậm chí cả những cuộc bầu cử địa phương tháng 6 năm 2014 đảng Saenuri đạt được kết quả rất cao khi thắng 8 trên 17 cuộc bầu cử mở, chỉ 2 tháng sau thảm hoạ phà Sewol

Thay đổi rúng động
chuyện xảy ra gây ngạc nhiên nhiều nhà quan sát

đảng của bà Park mất 30 ghế từ 152 còn 122

đảng Saenuri không chỉ mất đa số ghế quốc hội mà còn mất vị thế đảng nhiều ghế nhất cho đảng dân chủ 123 ghế

lý do vì xuất hiện đột ngột đảng thứ 3 trên chính trường Hàn Quốc đã chiếm vị trí trung tâm

Ahn Cheol-soo đã thành công trong kinh doanh - năm 1995 thành lập công ty phần mềm diệt virus máy tính Ahnlab và trở thành công ty an ninh máy tính lớn nhất Hàn Quốc

sau thời gian ngắn trong giới học thuật, Ahn tham gia chính trường năm 2011 với tư cách ứng viên độc lập

năm 2016 Ahn thành lập đảng nhân dân cùng với một số thành viên cánh tả nhưng thu hút được phiếu bầu từ cả cánh tả và cánh hữu, giành 38 ghế và là lần đầu tiên có một đảng thứ 3 gia nhập quốc hội sau năm 1996

lần đầu tiên cho thấy tách biệt khỏi chủ nghĩa vùng miền đã ngầm định lên chính trị Hàn Quốc từ lâu

Tin xấu
chính quyền Park vẫn làm tốt việc che đậy tin xấu khỏi khủng hoảng truyền thông

nhưng đến tháng 8 năm 2016 báo cánh hữu Triều Tiên nhật báo xuất bản một số câu chuyện về tham nhũng trong hàng ngũ cố vấn cấp cao tổng thống

ví dụ: cố vấn Woo Byung-woo có mẹ vợ bán hơn 100 triệu đôla bất động sản cho một công ty lớn với giá cao hơn giá thị trường

một câu chuyện khác phát trên kênh truyền hình Chosun kể về hai quỹ dưới quyền của bà Choi Soon-sil nhận được hàng chục triệu đôla từ những tập đoàn chaebol như Samsung - là một trong những dấu hiệu đầu tiên phản ánh ảnh hưởng từ người con gái của cố mục sư Choi Tae-min lên chính phủ

chính quyền Park nhanh chóng bắt gỡ những câu chuyện xuống và công chúng chỉ đại loại nhún vai: chính trị cấp cao Hàn Quốc vẫn ngập tràn tham nhũng cơ mà

chính quyền từng né một bê bối cách đây một năm, lần này cũng khác gì đâu, chuyện thường ngày ở huyện

Thêm tin xấu
nhật báo Triều Tiên im lặng nhưng một tờ báo khác tiếp bước

nhật báo Hankyoreh [dịch nghĩa là báo quốc gia Hàn Quốc] ủng hộ cánh tả đã xuất bản một loạt câu chuyện nhằm vào Choi Soon-sil và con gái Chung Yoo-ra

Chung Yoo-ra nhập học một trường đại học nữ sinh tư thục ở Seoul là trường đại học Ehwa

một bạn cùng lớp Yoo-ra khiếu nại lên báo rằng Yoo-ra đậu điểm cao mà không đi học

ngày 27 tháng 9 năm 2016 tờ báo xuất bản một câu chuyện tựa đề "Choi Soon-sil đã thay đổi cố vấn học tập của con gái" nêu chi tiết Choi thăm hỏi qua đêm chủ tịch của trường Ehwa và một cố vấn học tập nhanh chóng bị đuổi

thêm những câu chuyện lên báo và Chung Yoo-ra lộ diện là điển hình của người hưởng đặc quyền, chỉ đi học có 17 ngày trong năm cuối trung học phổ thông và được cấp tài liệu giả mạo để được tốt nghiệp, nhập học đại học với học bổng môn cưỡi ngựa nhưng trường lách luật cho vận động viên thể thao để nhận Yoo-ra vào học

nhiều giáo sư cho Yoo-ra đáp án bài kiểm tra, ra lệnh cho trợ lý viết và làm dự án cho Yoo-ra...

Yoo-ra đăng lên facebook: "Hãy tự trách bố mẹ nếu bạn không có khả năng... tiền cũng là năng lực"

loạt câu chuyện có vẻ trần tục đã bùng nổ, đặc biệt hấp dẫn giới trẻ Hàn Quốc thường phải đày đoạ mình vào thành công trong một xã hội cạnh tranh khốc liệt

không ai thích một cô chiêu ngậm thìa bạc

JTBC và chiếc máy tính bảng
một công ty khác tiếp bước là JTBC kênh tin tức đang vật lộn là công ty con của một công ty truyền thông lớn khác từng là công ty liên kết với Samsung

bình thường thì mối quan hệ đủ để chặn họng mọi cơ hội lọt ra một câu chuyện tin tức nóng hổi như thế, nhưng Samsung đang trong quá trình chuyển giao từ cha sang con và ông con thì được đồn đại là ưa thích ngành kinh doanh chính hơn

"bố đường" Samsung đóng hầu bao nên JTBC phải tự doanh và lãnh đạo đài không quan tâm câu chuyện nào hay chọc tức ai, miễn là tỷ suất người xem cao

ngày 24 tháng 10 đài phát tin sau khi nắm giữ được chiếc máy tính bảng từng sở hữu của Choi Soon-sil và tìm thấy ảnh tự chụp xác nhận chính chủ và đặc biệt là những bản thảo bí mật cho bài phát biểu tổng thống - trong đó có một bài phát biểu từ một chuyến đi gần đây đến Dresden, chi tiết những suy nghĩ về tái thống nhất Triều Tiên

câu chuyện xác nhận rằng Choi Soon-sil một phụ nữ không có chứng chỉ chính thức nào và chỉ học trung học phổ thông, đang can thiệp công vụ nhà nước, điều khiển cuộc họp với cố vấn tổng thống và ép các tập đoàn chaebol hối lộ tiền

Bài phát biểu và lễ thắp nến tưởng niệm
hôm sau ngày tin tức tung ra, bà Park có bài phát biểu biện bạch cho liên quan của Choi

đây là lần xin lỗi đầu tiên trong tổng số 3 lần bà Park sẽ xin lỗi: khi xin lỗi, phải nhanh, cụ thể và thành thực - nếu làm xin lỗi chuẩn mực thì mọi người sẽ bỏ qua

bài phát biểu đầu tiên mất 1 phút 35 giây tổng quát liên quan của Choi trong chính sách, bà Park không nói gì đến tham nhũng và tạo cảm giác khá thờ ơ

bà Park không biết rằng đây là cơ hội xoay chuyển tình thế

bài phát biểu chọc giận người dân, xếp hạng tín nhiệm tụt còn 14% và châm ngòi lễ thắp nến tưởng niệm đầu tiên trong số nhiều lễ nữa ở các thành phố Hàn Quốc

tập hợp quy mô lớn ở trung tâm Seoul hàng vạn người

bà Park đợi ít ngày trước lời xin lỗi thứ 2 ngày 4 tháng 11 lần này kéo dài 9 phút lặp lại khẳng định của bà về quan hệ với Choi và mong công chúng hiểu và cũng giải thích rằng không có ý từ chức

đến lúc này thì các kênh tin đã tường thuật lại những bê bối giật tít đầu báo hàng ngày

những lễ thắp nến tưởng niệm quy mô lớn vẫn tiếp diễn

ngày 12 tháng 11 một triệu người tập hợp ở Seoul và xếp hạng tín nhiệm của bà Park chỉ còn 5%

đến lúc này kể cả các cụ hơn 60 tuổi cũng từ bỏ bà

ngày 29 tháng 11 lời xin lỗi quốc gia thứ 3 của bà Park đã nhắc đến từ chức nhưng bà giải thích rằng muốn thoả hiệp với các đảng đối lập trước

người ta tin rằng đây là chiến lược trì hoãn

biểu tình tiếp diễn và các chính khách đã bắt đầu nhắc đến luận tội

Luận tội
tiến trình luận tội rất khó

một triệu người xuống đường biểu tình cũng vô nghĩa nếu có một số người thích hợp về phe bênh vực bị cáo

nhưng đảng Saenuri của bà Park đã không thể duy trì được kỷ luật đảng (ảnh dưới: nhóm nghị sĩ ly khai họp báo ngày 27 tháng 12 năm 2016 tại trụ sở quốc hội, Seoul)

như đã đề cập, đảng xoay quanh các nhân cách cá nhân và các vùng miền

khi bà Park từ chối từ chức để cứu đảng mình thì kỷ luật đảng rơi rụng

sau rốt, 234 nghị sĩ trong số 300 đã bỏ phiếu luận tội, trong số bỏ phiếu thuận có cả 62 thành viên đảng Saenuri đánh dấu lần chia rẽ đảng bảo thủ lớn đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc

toà án hiến pháp Hàn Quốc có 3 tháng đánh giá cáo buộc luận tội

toà án ra phán quyết chung rằng tiến trình thẩm định là đúng quy trình và xác nhận cáo buộc - mặc dù tất cả các thẩm phán đều được chỉ định bởi tổng thống phe bảo thủ

Kết
thương vong của vụ luận tội bà Park là không nhỏ

năm 2018 bà Choi Soon-sil (ảnh trên đội mũ) bị tuyên 20 năm tù với tội danh ép các tập đoàn hối lộ 69 triệu đôla dưới hình thức đóng góp cho 2 quỹ bà quản lý

nhiều thành viên nội các bà Park cũng chịu tù như cựu bộ trưởng y tế, trưởng tình báo và tham mưu trưởng

tháng 8 năm 2018 Lee Jae Yong thái tử Samsung cũng bị án 5 năm tù nhưng được tại ngoại tháng 8 năm 2021 vì "lợi ích quốc gia"

ở khía cạnh khác, 3 kênh xuất bản đã khui vụ bê bối Choi Soon-sil là nhật báo Hankyoreh, đài JTBC và kênh truyền hình Chosun đã đều nhận được giải thưởng báo chí Hàn Quốc

bê bối đã chấm dứt 2 thập kỷ đoàn kết của khối bảo thủ

tổng tuyển cử tổng thống tháng 3 năm 2022 đánh dấu một thời đại mới của chính trị đa đảng ở Hàn Quốc những năm tới

bà Park bị 20 năm tù và phạt hành chính 17 triệu đôla tội lạm dụng quyền lực và tội chèn ép