Singapore từ lâu đã cố gắng trở thành địa điểm lý tưởng cho nhân tài thế giới quy tụ
chính phủ Singapore đã nói rằng đây là "cuộc chiến toàn cầu giành giật tài năng"
nhưng chiến lược ấy đã bị những dội ngược chính trị: đặc biệt trên mạng internet xôn xao những chỉ trích việc tuyển dụng nhân lực nhập cư tài năng - những người nhận được đặc quyền nhất định và cạnh tranh lấy công việc lương cao của người bản xứ
Hậu quả của sinh đẻ ít
Singapore là một trong những quốc gia thụ thai thấp nhất thế giới và gây ra hiện tượng già hoá dân số nhanh chóng của dân cư bản địa
năm 2011 tỷ lệ thụ thai đạt đáy 1.2 rồi xuống 1.1 và chưa bao giờ có dấu hiệu hồi phục, bất chấp những chính sách khuyến sinh quyết liệt nhất Đông Á
chính phủ đã tạo ra động lực thuế, những uỷ ban môi giới, chương trình nhà ở sửa đổi và đưa ra nhiều thông điệp khuyến sinh: tuyên bố rõ rằng quốc đảo coi con người là nguồn lực quý giá và sinh đẻ là nhiệm vụ quốc gia
chính phủ lo lắng về tiềm năng của dân số lao động nhanh chóng sẽ suy giảm trong những thập kỷ tới và kéo theo suy giảm sức cạnh tranh tương lai của nền kinh tế
Thay đổi triết lý
Singapore chuyển đổi những chính sách kinh tế quốc gia từ thu hút vốn đầu tư nước ngoài sang thu hút "nhân lực tài năng ngoại"
lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ tăng trưởng, Singapore tự quảng bá là một trung tâm rẻ thân thiện với doanh nghiệp cho các công ty đa quốc gia đầu tư
nhưng khi Singapore bước vào thập niên 1990 thì chi phí sinh hoạt đã tăng và khiến đảo quốc gặp khó có thể đạt mức tăng trưởng tương lai
hướng đến tương lai, chính phủ Singapore dừng lại ở việc chuyển sang nền kinh tế tri thức và nhập cư trở thành ưu tiên - thủ tưởng Ngô Tác Đống nói trong lễ mừng quốc khánh năm 1997 rằng:
"trong thời đại công nghệ thông tin, nhân tài, không phải nguồn lực vật lý hay vốn tài chính, mới là nhân tố chính cho cạnh tranh và thành công kinh tế. Do đó chúng ta phải chào đón tiêm nhiễm kiến thức mà tài năng nước ngoài sẽ mang đến"
với quan điểm này, ta có một cán bộ của những tinh hoa xuyên quốc gia: những nhân viên hạng đầu và giáo dục cao của những công ty đa quốc gia - tổ chức tài chính quốc tế, công ty IT... sống ở những thành phố lớn như Hồng Kông, Luân Đôn... có thể đi bất cứ đâu tuỳ thích
những tinh hoá ấy có kỹ năng đặc biệt là khả năng mang theo một tổ hợp thông tin, khả năng, mối liên lạc từ nơi này sang nơi khác: nói cách khác họ chuyển giao kiến thức vì những mục đích kinh tế hoặc cải tiến - khuyến khích dòng chảy những ý tưởng xuyên suốt một ngành công nghiệp, một hệ sinh thái và một địa điểm
"kiến thức ngầm" độc nhất ấy - loại kiến thức mà những nghiên cứu sinh liệt vào dạng không dễ chuyển giao qua điện đàm Zoom hoặc trao đối thư điện tử - khiến những tinh hoa và nhân viên có lợi thế cạnh tranh
người bản xứ Singapore làm việc song hành với những tinh hoa ấy có thể thu nhặt kiến thức và trải nghiệm mà họ không có được đâu khác
một câu chuyện thành công thường được nhắc đến trong quá khứ là di cư quốc tế những doanh nhân và giám đốc người Hoa từ thung lũng Silicon đến Đài Loan trong thập niên 1980 và 1990 - những người mang theo những mối liên lạc [contact] và kiến thức để củng cố ngành công nghệ thông tin ở những nơi như Tân Trúc
nhiều doanh nhân và lãnh đạo hàng đầu những công ty Đài Loan như TSMC không sinh ra ở Đài Loan mà di cư theo lời kêu gọi của chính phủ Đài Loan: nhờ thế ngành điện tử và nền kinh tế tri thức Đài Loan đã nẩy nở - ấy là hiệu ứng kinh tế dài hạn mà Singapore mong muốn với chiến lược tài năng nước ngoài này
Thu hút nhân tài
chính phủ thực hiện chiến lược thu hút nhân tài nước ngoài này khá nghiêm túc: hộ chiếu - chính phủ tạo ra 3 loại hộ chiếu lao động [employment visa], gọi là hệ thống chấp nhận làm việc [work pass system]
hệ thống có 3 hạng: hạng đầu là giấy phép lao động [work permit] cho nhân lực kỹ năng thấp hoặc không có - những công nhân xây dựng nhiều toà nhà chọc trời, gọi là "công nhân khách" [guest worker]
hạng S-pass cho công nhân trung lưu: cần kinh nghiệm thích hợp hoặc giáo dục cao học [secondary education] và lương tháng tối thiếu theo quy định năm 2022 là 2500 đôla Singapore
hộ chiếu tuyển dụng [employment pass] cho tinh hoa: những giám đốc, quản lý và chuyên gia đã qua đào tạo - lương tháng ít nhất là 4500 đôla Singapore
hộ chiếu hạng cao cấp hơn thì lương tháng sẽ phải cao hơn
năm 1998 chính phủ Singapore thành lập uỷ ban tuyển dụng tài năng Singapore có văn phòng đặt ở Perth, Boston, Sydney, Los Angeles... để quảng bá Singapore là địa điểm sinh sống và làm việc
những doanh nghiệp tư nhân trong ngành nhân sự cũng thành lập văn phòng ở Singapore để tuyển dụng những giám đốc của những ngành dịch vụ tài chính, công nghệ cao, sinh học và sản xuất
chính phủ tìm cách gây dựng thương hiệu Singapore là thành phố Phục Hưng và "một nơi tuyệt vời để sinh sống, làm việc và vui chơi" - địa điểm ưa thích cho người ngoại quốc phương tây
những kế hoạch phát triển đô thị đã được thực thi dựa theo mục tiêu ấy: ai đó đi Singapore và nói thành phố rất "sạch" - ấy chính xác là mục tiêu của đảo quốc
nhiều nhà hàng, quán rượu và cà phê đã mọc lên dọc theo sông Singapore, phục vụ khách ngoại đặc biệt từ phương tây
những quán rượu phong cách Anh như Harry's Bar và Penny Black đã trở thành 'hố nước' hút khách nước ngoài [[expat]
những khu dân cư được "tây hoá" như làng Hà Lan [Holland village] mà người bán [merchant] và cửa hiệu mua vui [cater] cho người phương tây: vẻ ngoài và tinh thần của những vùng ấy là cố ý - để cư dân cảm thấy như ở nhà
định hướng thu hút nhập cư đã thay đổi đáng kể cấu thành dân số Singapore: ngày nay một phần tư dân số 5 triệu người Singapore là không cư trú - nghĩa là không phải công dân mà cũng không phải thường trú nhân
dân số nước ngoài đã tăng gấp 4 lần từ thập niên 1970 đến năm 1999 sau đó gấp đôi lên thành 1.6 triệu trong 10 năm sau ấy
Dội ngược
chửi chính quyền trên thực tiễn là trò tiêu khiển ưu thích của công dân các quốc gia: người ta thích phàn nàn - và đúng là người nước ngoài tranh việc làm tốt của người Singapore bản xứ, tạo áp lực cắt giảm lương bổng
tuy thế, đả kích và chỉ trích hướng vào người nước ngoài sống ở Singapore có thể đã quá gắt gỏng
ví dụ hãng Chartered Semiconductor ở Singapore là chính phủ đã tuyển những nhân viên nước ngoài về vận hành và làm việc
cũng phải nói rằng tìm đến chuyên môn của người nước ngoài vẫn luôn là thực tiễn được thông cảm trong ngành bán dẫn: TSMC đã khởi nghiệp như thế - ngày nay gần nửa giám đốc độc lập của TSMC là người Mỹ hoặc Anh
chủ tịch Mark Liu của TSMC giữ song tịch Đài-Mỹ
vấn đề nhập cư nhân tài nước ngoài đã gây chia rẽ và quần chúng đã thể hiện rõ là sẽ có những hậu quả bầu cử nếu quá đà
ví dụ năm 2013 chính phủ Singapore xuất bản luận văn "một dân số bền vững cho một Singapore năng động"
phần lớn bài viết khá tẻ nhạt, nhưng có đưa ra một đề xuất đột phá: Singapore sẽ "tiếp nhận từ 15000 đến 25000 công dân mới mỗi năm" và rằng dân số đảo sẽ tăng đến gần 7 triệu năm 2030
công chúng xôn xao và một đám đông 5000 người biểu tình: lớn nhất kể từ ngày quốc khánh - một sự kiện nghiêm túc vì tụ họp đông người ở Singapore vẫn bị kiểm soát chặt
sau bầu cử năm 2011 chính phủ thắng cử chỉ với 60.1% phiếu ủng hộ, rõ ràng là thông điệp đã được truyền đi: chính quyền đảng hành động nhân dân Singapore chưa bao giờ được ủng hộ thấp thế - tính cả trong đại dịch toàn cầu
Kết
được hỏi lý do không ưa chính sách thu hút nhân tài nước ngoài, người Singapore giận dữ nói chính phủ bỏ rơi người dân và bán lợi ích của người dân cho người nước ngoài: những người nước ngoài đến sinh sống nhưng không đặt lợi ích của quốc gia trong tim - mà coi Singapore chỉ là bản lề để đi nơi khác tốt hơn
chính phủ không hoàn toàn gỡ bỏ chiến lược thu hút tài năng nhưng có chỉnh sửa: thắt chặt tiêu chí nhập cư - tăng mức lương quy định để được hộ chiếu chấp nhận tuyển dụng [employment pass], giảm bớt số người được trao quyền thường trú nhân và hạn chế tối đa số sinh viên quốc tế học đại học Singapore
đồng thời, chính phủ tổ chức những chương trình củng cố "lõi Singapore" và xoa dịu những tâm lý tiêu cực: giáo dục những công dân mới lịch sử và giá trị của quốc đảo, cũng như những khía cạnh độc đáo riêng như ngôn ngữ lai Singlish và ẩm thực Singapore
các công ty xuất bản những hướng dẫn đến duy trì một "lõi Singapore" trong hàng ngũ để người bản xứ có thể được ưu tiên trước khi để ngỏ vị trí tuyển dụng cho người nước ngoài
về nhân sự, những chương trình mới để nâng cao những kỹ năng mới cho nhân viên, giúp người bản xứ tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động
chính phủ phải cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội: vấn đề có thể phát sinh nếu quá nhiều hoặc quá ít người nhập cư
hiện nay chính phủ Singapore vẫn xoay xở tốt: bệnh dịch nhưng nền kinh tế vẫn khoẻ mạnh - hộ gia đình Singapore tận hưởng thu nhập cao hơn Hà Lan, Hồng Kông và Áo, và cao hơn hẳn Đài Loan
bất mãn về chuyển đổi sang nền kinh tế dựa vào tri thức, động lực từ nhập cư, thì không nổ ra từ nguyên nhân quá sâu xa: nếu chính phủ tiếp tục phản ứng và chỉnh sửa chính sách cho phù hợp với cảm xúc người dân thì cân bằng có lẽ sẽ được duy trì
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét