Mỹ và thương vụ Broadcom cố mua lại Qualcomm

năm 2017 Broadcom bấy giờ là doanh nghiệp bán dẫn ở Singapore đã đề nghị 103 tỷ đôla mua lại doanh nghiệp Qualcom chế tạo chip trụ sở San Diego

Qualcom đã kháng cáo lên chính phủ để đánh giá thương vụ: trong một động thái bất thường, uỷ ban về đầu tư nước ngoài ở Mỹ [CFIUS - committee on foreign investment in US] đã tiếp nhận đơn kháng cáo và Trump đã chặn thương vụ dựa trên lý lẽ về an ninh quốc gia

thương vụ tiếm quyền thất bại đã sớm chìm vào quên lãng sau khi chính quyền Trump chú ý sang những sự vụ đình đám khác: ví dụ lệnh cấm Tiktok

Giới thiệu Qualcomm
Qualcomm là một công ty bán dẫn và viễn thông phát triển các sản phẩm cho thị trường không dây. Được thành lập vào năm 1985 và lên sàn chứng khoán NASDAQ năm 1991

mới đầu Qualcom nghiên cứu về các tiêu chuẩn điện thoại di động không dây như CDMA là cách truyền và nhận luồng dữ liệu qua sóng vô tuyến

Sau một số tranh cãi, CDMA đã được đưa vào tiêu chuẩn 3G. 2G, 3G, 5G, v.v. - chỉ là những cách gọi chung khi đề cập đến các thế hệ công nghệ viễn thông di động: được áp dụng bởi các công ty viễn thông khác nhau trên khắp thế giới

CDMA được chấp nhận như một tiêu chuẩn 3G khiến các bằng sáng chế của Qualcomm trở nên cực kỳ có giá trị. Công ty đã tham gia vào các tiêu chuẩn 4G và 5G. Mô hình kinh doanh của Qualcom là chi tiêu rất nhiều cho nghiên cứu phát triển các công nghệ không dây thương mại và cấp phép cho các công ty cung cấp và công ty khai thác

Giới thiệu Broadcom
công ty Avago Technologies ở Singapore được tách ra từ bộ phận chip của Agilent Technologies là công ty được tách ra từ Hewlett-Packard

Các công ty cổ phần tư nhân KKR và Silver Lake đã hợp tác với các quỹ đầu tư nhà nước Temasek và GIC để thành lập Avago Technologies. Họ đã đầu tư 1.3 tỷ USD để chi 2.7 tỷ USD để mua lại công ty. Năm 2009 công ty lên sàn chứng khoán và nhóm nhà đầu tư đã kiếm được một khoản tiền lớn

Biết về nền tảng vốn cổ phần tư nhân của Avago giúp ta hiểu rõ hơn về phong cách kinh doanh của họ. Công ty được biết đến với nhiều thương vụ mua bán sát nhập. Một khi họ đã mua lại công ty, họ cắt giảm triệt để các chi phí trong đó có nghiên cứu phát triển và tập trung vào việc tối đa hóa tài chính "nhượng quyền thương mại"

Avago Technologies làm điều này cho một loạt các công ty, bao gồm năm 2015 mua lại tập đoàn Broadcom trị giá 37 tỷ đôla và lấy làm tên mới

ngày 6 tháng 11 năm 2017 Broadcom đã đưa ra lời đề nghị trị giá 103 tỷ USD để mua Qualcomm và gần như lập tức bị hội đồng quản trị Qualcomm từ chối vì quá thấp. Nỗ lực thôn tính sớm trở nên thù địch và Broadcom bắt đầu tiếp cận với các cổ đông Qualcomm để có thể thuyết phục thành viên hội đồng quản trị

tháng 1 năm 2018 Qualcomm liên hệ với CFIUS

Uỷ ban về đầu tư nước ngoài ở Mỹ
CFIUS là một ủy ban liên ngành do Bộ trưởng Tài chính đứng đầu, có cả Bộ trưởng Quốc phòng, bộ trưởng ngoại giao...

Họ xem xét các giao dịch và đầu tư nước ngoài để biết liệu việc mua lại có thể là mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia hay không. Ví dụ, nếu thương vụ đầu tư nước ngoài có thể dẫn đến sự kiểm soát của nước ngoài đối với một công ty Mỹ sản xuất phần cứng quân sự

Broadcom là một công ty Singapore và người tiền nhiệm của nó là Avago đã được quỹ Temasek và GIC là những nhà đầu tư khởi nghiệp lớn. Đặt ở Singapore cho phép công ty tránh được những nghĩa vụ thuế doanh nghiệp nhất định, và Broadcom cũng duy trì một lực lượng nhân lực lớn ở đó. Cho nên Broadcom khác biệt với những công ty vỏ bọc ở đảo Cayman từ Trung Quốc

ngày 2 tháng 11 năm 2017 Broadcom đã thông báo rằng công ty sẽ tự đặt lại nơi cư trú ở bang Delaware. Giám đốc điều hành Hock Tan và Trump đã có một cuộc họp báo lớn công bố động thái

cả hai đảng Cộng hoà và Dân chủ đều tổ chức họp báo lớn để quảng bá đề xuất cải cách thuế của Tổng thống. Nhưng cũng có khả năng việc tái định cư công ty là phục vụ thương vụ mua lại đã được xúc tiến - thương vụ mua công ty mạng lưới lưu trữ Brocade đang bị trì hoãn để chờ CFIUS đánh giá

Đánh giá, phản ứng và cái kết
Qualcomm đã thực hiện các thủ tục chống thâu tóm tiêu chuẩn: tháng 1 năm 2018 Qualcom nộp thông báo cho CFIUS - bị các chính khách từ cả hai đảng thúc giục, CFIUS nhanh chóng tuyên bố sẽ xem xét lại trận chiến proxy giữa Broadcom và Qualcomm và hoãn cuộc bỏ phiếu hội đồng quản trị lại 30 ngày

CFIUS gửi một lá thư tới Broadcom bày tỏ quan ngại về tình hình: Bức thư nhắc đến tư cách công ty cổ phần tư nhân của Broadcom và nói rằng nếu áp dụng vào Qualcomm sẽ đe dọa vị thế hàng đầu và các tiêu chuẩn viễn thông của Qualcom

Và nếu Qualcomm mất vị thế hàng đầu thì các công ty Trung Quốc như Huawei và ZTE sẽ nhảy vào thế chỗ: tình huống sẽ có những hậu quả tiêu cực đối với an ninh quốc gia Mỹ

CFIUS cũng lưu ý lo ngại về gánh nặng nợ phát sinh đối với công ty sau sát nhập và rằng nợ sẽ buộc ban lãnh đạo phải tập trung nỗ lực vào lợi nhuận ngắn hạn

Trong phản hồi lập tức của mình, Broadcom đã không chú ý đến các lập luận hợp lý của bức thư CFIUS mà bùng nổ giận dữ rằng:

"Đây là một động thái trắng trợn và tuyệt vọng của Qualcomm nhằm củng cố hội đồng quản trị đương nhiệm và ngăn chặn các cổ đông của chính Qualcom bỏ phiếu cho các ứng viên giám đốc độc lập của Broadcom"

Họ đề cập đến thực tế là Broadcom đang trong quá trình chuyển từ Singapore sang Hoa Kỳ và nói thêm:

"Sau khi hoàn thành việc chuyển đổi quốc gia đăng ký kinh doanh, đề xuất tiếp quản Qualcom của Broadcom sẽ không phải là một giao dịch mà CFIUS có thẩm quyền xem xét nữa"

có lẽ CFIUS đã nói trúng tim đen Broadcom rằng Broadcom sẽ phải rút ruột mô hình kinh doanh dựa trên nghiên cứu phát triển của Qualcom để tạo ra lợi nhuận và hiện thực hoá thương vụ mua lại công ty - ấy vẫn là cách Broadcom hoạt động từ trước đến nay

tháng 3 năm 2019 Broadcom gửi một bức thư lên Quốc hội nói rằng: bên cạnh những thứ khác [among other things] Broadcom sẽ không bán bất kỳ tài sản nhạy cảm nào cho người mua nước ngoài và sẽ hỗ trợ phát triển công nghệ 5G ở Mỹ. Họ sẽ đầu tư 3 tỷ USD vào nghiên cứu phát triển và 6 tỷ USD vào sản xuất ở Mỹ

trước đây đã có những công ty, như AT&T, đưa ra những cam kết tương tự và sau đó rút lời hứa hẹn. Chả ai rỗi hơi đảo ngược lại thương vụ mua bán sát nhập đã xong cách đây nhiều năm. Hơn nữa, bức thư của Broadcom đã thể hiện một phép toán: năm tài chính 2020 riêng mình Qualcomm đã chi 6 tỷ đôla nghiên cứu phát triển mà thực thể Broadcom-Qualcomm sau sát nhập chỉ sẽ chi 3 tỷ đôla nghiên cứu phát triển

nhân viên Broadcom đã gặp chính quyền Trump trong một nỗ lực cuối cùng để cứu vãn thương vụ: Giám đốc điều hành Hook Tan (năm 1993 có vẻ đã nhập tịch Mỹ nhưng tác giả không chắc chắn) giải thích rằng ông nắm giữ quyền miễn trừ an ninh hàng đầu và từng là Giám đốc điều hành cho một công ty sản xuất linh kiện phần cứng quân sự của Mỹ

có thể Broadcom đã đúng khi lập luận rằng một khi trở thành công ty đăng ký kinh doanh tại Mỹ thì CFIUS sẽ không còn thẩm quyền đối với giao dịch. Tuy nhiên lập luận ấy có thể cần được thử thách tại tòa án. Nhưng Trump đã làm cho tranh luận ấy không còn cần thiết nữa. Trước khi CFIUS đưa ra quyết định, Trump đã ban hành một lệnh hành pháp vào ngày 12 tháng 3 năm 2018 chặn thương vụ

Broadcom rút lui. Qualcomm đã cải tổ các thành viên hội đồng quản trị độc lập của mình và ngày nay đạt giá trị vốn hoá 165 tỷ đôla. Về phần mình, Broadcom đã hoàn thành việc chuyển đổi quốc gia đăng ký kinh doanh và mua công ty phần mềm CA Technologies. CFIUS đã không can dự vào thương vụ đó và ngày nay Broadcom đạt giá trị vốn hoá 193 tỷ đôla

Kết
Phong cách hoạt động của Broadcom gợi nhớ đến công ty cổ phần tư nhân 3G Capital nổi tiếng sở hữu một số công ty thương hiệu tiêu dùng lớn nhất thế giới

3G Capital sở hữu công ty bia Anheuser-Busch InBev lớn nhất thế giới, công ty Restaurant Brands International sở hữu Burger King, Tim Hortons và Popeyes, và công ty Kraft Heinz sản xuất mì ống và pho mát và sốt cà chua - Warren Buffett là một người ủng hộ lớn cho Kraft Heinz

3G Capital xuất bản cuốn sách "Làm thế nào để tăng gấp đôi lợi nhuận của bạn trong dưới 6 tháng" như là kinh thánh nội bộ của công ty: cắt giảm chi phí một cách tàn nhẫn, sử dụng một thứ gọi là dự toán từ-con-số-không - một phong cách lập ngân sách trong đó tất cả các chi phí cần phải được chứng minh cho mỗi năm tài chính mới - trước đấy, ta sử dụng dự toán năm trước và chỉnh sửa nếu cần thiết, thì với 'dự toán từ con số không' [ZBB - zero based budget] mỗi năm ta lại xây dựng lại dự toán ngân sách từ đầu [scratch]

Phong cách kinh doanh của 3G là: đầu tiên mua một công ty tiêu dùng lớn đang trì trệ, đầu tư tiền vào những gì họ tin là những mảng kinh doanh tốt nhất của công ty ấy - ví dụ chuỗi nhượng quyền - và sa thải hoặc bán hết mọi thứ khác

năm 2013 3G Capital mua lại Kraft Heinz và đã thành công nâng biên lợi nhuận gộp của Heinz từ mười mấy phần trăm lên thành 28% - thành tích đáng kinh ngạc đối với một công ty lớn trên một thị trường già cỗi như thực phẩm - công ty cũng sa thải rất nhiều người và đóng cửa một vài nhà máy, nhưng ấy là kinh doanh

Broadcom mang phong cách của 3G Capital ứng dụng vào ngành kinh doanh chất bán dẫn: Quan điểm của Broadcom là những năm gần đây, các công ty trong thị trường bán dẫn như Qualcomm đã trở thành những công ty đương nhiệm, lớn, cồng kềnh và quan liêu - rất nhiều nhân viên cấp cao đã lỗi thời, không có động lực và không đủ năng lực, nhận được mức lương cao và chặn đường thăng tiến của những người trẻ, những người đã sớm rời đi

Các giám đốc điều hành không muốn sa thải những nhân viên cao tuổi kém hiệu quả nên CEO giao cho các nhân viên lão thành ấy phụ trách các bộ phận hoạt động kém hiệu quả và chỉ tổ lãng phí tài nguyên

Broadcom tiếp cận và sa thải họ [nhân viên cấp cao lão thành] và thay thế bằng những người trẻ hơn có thể làm tốt công việc. Nhưng điều gì sẽ xảy ra với người bị mất việc? Và gia đình của nhân viên bị mất việc nữa?

dưới góc nhìn của các nhà đầu tư cổ phần tư nhân, 3G Capital không chỉ là một cỗ máy cắt giảm chi phí khắc nghiệt: Mục tiêu tổng thể không chỉ là tinh giản tổ chức mà còn đầu tư vào các mảng hoạt động tốt nhất của tổ chức - cái Hook Tan từ Broadcom gọi là "nhượng quyền thương mại" nghĩa là những người trẻ hơn mà họ đưa vào có khi được trả lương cao hơn nhân viên cao cấp bị sa thải - cho thấy Broadcom không ngại chi nhiều tiền cho cái họ nghĩ là đáng giá

Nhiều người nghĩ rằng lệnh chặn Qualcomm là liên quan đến Trung Quốc: Có thể, những cũng có thể ấy là để cứu hàng ngàn công việc lương cao - CFIUS chỉ ngẫu nhiên là cơ quan có thẩm quyền can dự

năm 2013 3G Capital đã mua Kraft Heinz và năm 2015 sáp nhập với Kraft Foods

3G Capital đã cố gắng mua công ty thực phẩm Unilever hàng đầu thế giới nhưng không thành: không gì đáng kể để tinh giản tổ chức nữa, ít năm sau đó các vấn đề bắt đầu xuất hiện - Thị hiếu người tiêu dùng đã thay đổi sang ưa chuộng các sản phẩm hữu cơ, lành mạnh hơn và công ty không có sản phẩm phù hợp để thu hút khách - Cổ phiếu giảm giá và công ty rơi vào khó khăn đến tận ngày nay

có thể Broadcom có ý niệm thú vị trong lĩnh vực bán dẫn và bây giờ là mảng phần mềm doanh nghiệp: tác động sẽ thay đổi cách thức hoạt động của ngành công nghiệp và cũng giúp cho nhiều người và nhà đầu tư trở nên giàu có - Nhưng liệu Broadcom có đang quá thực dụng kiểu tư bản? Liệu có cần phải suy nghĩ chiến lược hơn một chút hay không?

năm 2021 Intel đưa Pat Gelsinger trở lại làm CEO, mọi người đã reo hò vì một "kỹ sư" lên phụ trách

tuy Broadcom có giá trị vốn hoá 190 tỷ đôla gần bằng Intel 240 tỷ đôla nhưng lợi nhuận thấp hơn và được điều hành bởi các kỹ sư tài chính mà mọi người dường như không thích

mặt khác, thị trường vẫn có vẻ ủng hộ mô hình Broadcom hơn mô hình Intel ... ấy có thể sẽ gây vấn đề trong khả năng cạnh tranh dài hạn của ngành [bán dẫn]