kỹ sư Paul MacCready thành lập AeroVironment năm 1971 nghiên cứu các hiện tượng thời tiết
Công ty lần đầu gây chú ý công chúng nhờ xây dựng được máy bay người lái, chiếc Gossamer Condor do Bryan Allen lái bay được 4 dặm, giành 50 000 bảng Anh giải thưởng Kremer ngày 23 tháng 8 năm 1977 và giành giải Kremer thứ hai trị giá 100 000 bảng Anh khi Bryan Allen lái chiếc Gossamer Condor của MacCready từ Anh sang Pháp ngày 12 tháng 6 năm 1979
Henry Kremer nhà tài trợ giải đã cho rằng phải mất hai thập kỷ mới thực hiện được việc ấy, nhưng đã làm được chỉ sau hai năm
Công ty đã phát triển thiết kế để dùng điện mặt trời. Chiếc Solar Challenger của MacCready chỉ nặng 90 cân bay thử lần đầu tháng 5 năm 1980, không có pin, có một hàng tấm pin mặt trời không hiệu suất lắm, và một động cơ chỉ 2 mã lực.
Đội của MacCready ra mắt để gây chú ý công chúng nhằm thuyết phục chính quyền Reagan ủng hộ cánh đồng điện mặt trời. Dù vậy công ty tiếp tục xây dựng máy bay chạy điện mặt trời bay lâu hơn, ví dụ chiếc Sunglider
Đâu đó vào năm 1986 1987 công ty phát triển Pointer chiếc máy bay không người lái xách tay đầu tiên. Họ đặt một động cơ điện vào khung máy bay Kevlar cỡ nhẹ và gắn một máy quay phim CCD lên mũi. Hình ảnh được truyền phát về trạm mặt đất qua cáp quang hoặc sóng vô tuyến. Lục quân và thuỷ quân mua khoảng 50 chiếc năm 1988 giá tầm 100 000 đôla Mỹ cho hai máy bay và một trạm mặt đất, khá rẻ nên dễ dàng dùng phung phí được.
Thuỷ quân dùng 3 hệ thống cho Chiến tranh vùng Vịnh và đạt hiệu suất ấn tượng cho quân đội. Họ miêu tả lại giống như có được một người lính cao 150 mét trang bị ống nhòm.
Thuỷ quân cũng mang Pointer đến Afghanistan sau vụ khủng bố 9/11 và rồi Iraq năm 2003
Pointer hiệu quả nhưng cũng có hạn chế. Máy quay phim CCD đặt cố định cho nên phải điều khiến máy bay nhắm trực tiếp về mục tiêu để ghi hình (giống pointer). Thiếu hệ thống sẵn để chỉnh hướng máy bay khiến ghi hình càng thêm khó. Máy bay to, cánh dài 3 mét cần hai đến ba thùng chứa nên cũng không cơ động mấy. Pointer cũng khó điều khiển trong gió to, nên chỉ dùng nhiều ban ngày trong điều kiện thời tiết tốt.
Công ty dựa vào phản hồi khách hàng để nâng cấp sản phẩm sau ấy.
Năm 2001 AeroVironment giới thiệu chiếc thế hệ đàn em RQ-11 Raven đạt thành công vang dội với hơn 20 000 chiếc bán ra khắp thế giới, toàn hệ thống bán giá 250 000 đôla Mỹ với mỗi chiếc máy bay nhỏ bán giá 35 000
Chiếc RQ-11 nhỏ, sải cánh chỉ dài 1.37 mét và nặng 1.8 cân, cần hai vali để mang theo và điều khiển bằng một tay cầm giống tay cầm chơi game.
Khách hàng thích Raven vì nó cung cấp thêm một tầm nhìn trinh sát, dù là trinh sát đồi núi hay toà nhà, mà không lo tổn thất nhân mạng.
Một báo cáo năm 2007 cho biết Raven đã thực hiện gần 80 000 chuyến bay nhiệm vụ ở Iraq, tương ứng 65 800 giờ bay. Một người dùng cho biết: “nếu dùng Raven để dò đường, nó hữu ích... nó hạn chế rủi ro bị mai phục hoặc gài mìn.”
Hạn chế giống Pointer là camera không di chuyển hay xoay được. AeroVironment sau rốt cũng ra mắt Raven Gimbal có camera xoay được, khá ồn áo dễ bị phát hiện
Sau đó, khách hàng muốn Raven có thêm khả năng tấn công. Một người dùng nói: “thành thực mà nói, anh em thỉnh thoảng đùa tôi về việc điều khiến chiếc máy bay tí hon. Ai dà, giả sử Raven mà bắn nổ được cái gì thì...”
Hỗ trợ không lực tầm gần
Không giống áp đảo không lực và can thiệp không lực từ xa, trong khi áp đảo không lực tiêu diệt tất cả hệ thống phòng không và không lực đối phương, can thiệp không lực từ xa nhắm vào những đầu mối chỉ huy hoặc vị trí quân địch tập hợp, do đồng đội đứng gần cho nên hỗ trợ không lực tầm gần cần chính xác hơn.
Lý tưởng mà nói, máy bay hỗ trợ cần nhanh chóng thích nghi với tình hình mới của chiến trường, cần lảng vảng xung quanh khu vực trong một thời gian nhất định và phải chính xác nhắm bắn.
Có nhiều loại máy bay cho nhiệm vụ này. Trực thăng cho thấy hiệu quả trong chiến tranh Việt Nam khi bảo vệ bộ binh hành quân, mặc dù dễ làm mục tiêu cho tên lửa đất đối không.
Gần đây quân đội hay dùng “lợn lòi” A-10 ra mặt năm 1976 đặc biệt thiết kế để đánh thiết giáp, xe tăng và quân bộ khác ở chức năng hỗ trợ. A-10 linh hoạt ở tốc độ chậm và cao độ thấp, có thể bay nhiều giờ không cần tiếp tế và giáp đủ dày chống được đạn cỡ nhỏ, cũng nhanh hơn trực thăng khi cần gọi. Về hoả lực A-10 có pháo tự động 30 mili GAU-8 Avenger với 1174 viên đạn chất liệu bằng uranium nghèo, bắn khá ồn ào được cho là giúp tăng nhuệ khí quân ta.
A-10 bay rẻ tốn khoảng 20 000 đôla mỗi giờ bay trong khi F-16 tốn 23 000 đôla mỗi giờ bay và F-15 tốn 40 000 đôla mỗi giờ bay
Trong chiến tranh Iraq quá nửa nhiệm vụ hỗ trợ không lực tầm gần là do A-10 đảm nhiệm, chiếc này cũng được dùng nhiều chống lại Nhà nước Hồi giáo tự xưng. Chỉ 3 tháng sau khi cuộc chiến nổ ra, không quân Mỹ nói A-10 là máy bay dùng nhiều thứ nhì, bay 11% tổng số nhiệm vụ.
A-10 đã được lên lịch ‘nghỉ hưu’ để F-35 thay thế. Nhưng có vài phản đối. Một mặt thì F-35 đắt hơn nhiều so với nếu nâng cấp A-10; mặt khác F-35 đa dụng sẽ lãng phí nếu chỉ làm nhiệm vụ đặc thù là hỗ trợ không lực tầm thấp, diện rộng và lang thang được lâu của A-10
A-10 lâu đời cũng dễ bị bộ binh bắn hạ hơn, và pháo tự động dù nổ to nhưng không hiệu quả, lại dễ bắn bắn dân thường. Chiến tranh gần đây thiên về thành thị không thích hợp cho súng lớn.
Phối hợp đồng đội trong chiến tranh hiện đại cần yểm hộ không lực chính xác hơn, trong khi vẫn cần khả năng bay lang thang được lâu và phản ứng nhanh để thích nghi diễn biến chiến trường.
Phát triển Switchblade
Năm 2004 quân đội Mỹ đặt AeroVironment phát triển máy bay không người lái trinh sát cỡ nhỏ có thể phóng từ một bệ.
Công ty đã phát triển một mẫu thử, tên là phương tiện bay không người lái bắn đạn, không thành công thị trường, nhưng thu gặt được kinh nghiệm và phản hồi thị trường, giúp công ty làm dự án UAV vũ trang bắn ống
Năm 2006 công ty ra mắt Switchblade phiên bản đầu Block 0 và được không quân Hoa Kỳ ủng hộ nhiệt liệt, đã tài trợ phát triển Block 1
Năm 2010 quân đội Mỹ để mắt đến và tài trợ cho nâng cấp lên Block 10 phiên bản tương tự chiếc Switchblade 300 gửi cho lính Mỹ năm 2012
Switchblade 300
Ai đó nói Switchblade giống máy bay tự sát Nhật Bản khi xưa. Nhưng quân đội Mỹ liệt nó làm đạn tuần kích không phải drone vì họ nhìn nhận nó là một hệ thống có vũ trang. Quân đội Mỹ đã tuyên bố khá rõ đây không phải drone
Bắn từ ống phóng, có thể điều khiển từ mặt đất cho lượn qua lại với tốc độ 96 km/giờ có thể bay từ 10-30 phút điều khiển bằng tay hoặc tự động [lập trình sẵn], nếu định dạng được mục tiêu, chiếc Switchblade bổ nhào xuống mục tiêu với tốc độ 160 km/giờ và nổ. Dù nhanh thế nhưng người dùng vẫn có lựa chọn trên tay cầm điều khiển để ngừng cuộc tấn công 4 giây trước khi nổ. Có thể so sánh đây giống như một khẩu súng hoa cải bay được vì đầu đạn 40 milimet của nó.
Đầu đạn nhỏ nặng 2.7 cân dài chưa đến 61 cm có thể đựng trong vali, cánh gấp gọn có thể mở ra lắp và phóng chỉ mất ít phút.
Bất lợi là một khi phóng ra, đầu đạn không thể thu hồi, lính có lẽ sẽ dùng để đánh một hai cứ điểm quan trọng, ví dụ một tay ngắm tỉa, một súng cối hoặc một phương tiện cỡ nhỏ. Nhưng nếu địch đông thì vẫn cần A-10 trợ giúp
Thích nghi và cải tiến
Có thể thấy tiện ích của Switchblade trong không lực tầm gần. Quân đội đã nhanh chóng áp dụng.
Cuối 2012 lính Mỹ ở Afghanistan chỉ có 75 chiếc Switchblade và đã rất thích, muốn dùng thêm.
Tháng 9 năm 2013 AeroVironment được 3 hợp đồng trị giá 50 triệu đặt thêm Switchblade, sau đó đã có tuyên bố rằng hơn 4000 chiếc được triển khai trong thời gian quân Mỹ ở Afghanistan. Hàng trăm chiếc sau đó được gửi đi đánh Nhà nước Hồi giáo tự xưng
AeroVironment ngửi thấy mùi thành công, đã mở rộng ra hàng loạt sản phẩm, ra mắt phiên bản lớn nặng hơn là Switchblade 600 có khả năng tấn công xe thiết giáp.
Công ty thử nghiệm cách mới để phóng những đầu đạn tuần tiễn này. AeroVironment chào hàng một cục phóng đa bệ có thể phóng 6 đầu đạn Switchblade cùng lúc.
Trong buổi họp cổ đông, công ty trình làng một bệ phóng có thể phóng cùng lúc 20 đầu đạn.
Năm 2015 công ty cũng đã thành công bắn và điều khiển một đầu đạn từ phản lực MV-22 Osprey
Blackwing là một phiên bản không vũ trang có thể bắn từ dưới nước qua một hộp phóng gắn trên một tàu ngầm. Tàu ngầm gần đây đã được cải tiến đáng kể để mang theo các bệ phóng UAV và phương tiện khác.
Tháng 5 năm 2021 thuỷ quân Hoa Kỳ cam kết mua 120 chiếc từ AeroVironment nhà cung cấp độc quyền.
Bán hàng
AeroVironment không giữ bí mật về sản phẩm của mình, như một số dân mạng mong muốn bí mật trước kẻ địch. Công ty đã đăng nhiều thông tin và tài liệu thông số kỹ thuật lên trang web cho công chúng tải về, một kênh youtube có 6000 người theo dõi và một trang Facebook sôi nổi
Công ty chắc chắn đang muốn quảng bá để bán thêm hàng cho nước ngoài.
Tuy thế chiếc Switchblade vẫn kém tiếng, bị át bóng bởi sản phẩm to lớn như chiếc Predator và Bayraktar TB2
Xung đột Ukraine chắc chắn giúp quảng bá giúp AeroVironment có thể bán thêm Switchblade cũng như tạo cơ hội cho quân đội Hoa Kỳ thành thạo hơn trong sử dụng thực tế đầu đạn này.
Kết
AeroVironment có lịch sử lâu đời. Switchblade có thể triển khai chỉ trong 10 phút.
Chúng ta có lẽ cũng cần suy nghĩ cách phòng vệ đầu đạn ấy nữa. Vì sớm muộn kẻ địch cũng rờ được vào loại vũ khí này. Kỹ thuật tạo nên Switchblade cũng không bị dấu diếm khỏi quân đội các nước.
Ví dụ Trung Quốc đang dẫn đầu thị trường drone thương mại đã ra mắt CH-901 đầu đạn tuần tiễn dùng ống phóng
Công nghệ mới cũng sẽ điều chỉnh phương cách chiến tranh. Giống súng máy thời Thế chiến thứ nhất, nhiều mạng người sẽ ngã xuống trước khi điều chỉnh được phổ biến
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét