Các chính phủ chạy đua, ngành chế tạo bán dẫn sẽ gặp "khủng hoảng thừa"

thị trường ngành công nghiệp bán dẫn thay đổi rất đột ngột. Cầu tăng, rất nhanh sau đó giảm mạnh. Kể cả trong thời gian bình thường, tình huống khó đoán. Đơn đặt hàng chip bán dẫn có thể tăng 70% trong năm nay và giảm 40% ngay năm sau đó Vì sao đôi khi thị trường chứng khoán phản ánh ngược chiều vĩ mô? (ssi.com.vn) Năm 2021 cho thấy thiếu hụt chip bán dẫn, nhưng liệu chẳng mất chốc vụ thiếu hụt sẽ biến thành khủng hoảng thừa? Khi mà các công ty chạy đua xây mới hoặc mở rộng xưởng gia công, cuộc khủng hoảng thừa có thể đến sớm hơn dự đoán. Cuộc khủng hoảng thiếu hụt chip bán dẫn toàn cầu - Báo Công an Nhân dân điện tử (cand.com.vn) Đây không phải bài dự báo thời gian bùng nổ khủng hoảng, chỉ là một số lo ngại đối với thị trường. Kinh tế vĩ mô Nếu dự báo và lên kế hoạch sản xuất đúng, thiếu hụt đã không xảy ra. Chủ tịch Foxconn gần đây nói: “Vì hầu hết các khách hàng chúng tôi phục vụ là công ty lớn, họ đều có kế hoạch dự phòng riêng... Dó đó ảnh hưởng lên những khách lớn tuy là có, nhưng ít.” Foxconn chairman says expects 'limited impact' from chip shortage on clients | Reuters Hẳn phần khó nhất vẫn là công việc dự báo. Người dùng cuối không mua chip bán dẫn theo lố bán sỉ, chip được người bán hàng mua về lắp đặt trong bên trong những thiết bị như máy vi tính và điện thoại thông minh Phỏng vấn Gia Cát Dự (tienphong.vn) Chip cũng không được trưng bày lên kệ lâu. Cứ mỗi mùa, sản phẩm mới hơn lại xuất hiện, làm lô sản phẩm hiện tại trở nên lạc hậu. Giữa thập niên 2000 AMD chỉ bỏ lỡ một mùa giới thiệu sản phẩm mới là đủ gây hậu quả ảm đảm cho toàn bộ công ty. TSMC và Apple "quấn quýt" nhau, AMD cân nhắc chuyển sang dùng chip Samsung (vnreview.vn) Cho nên khách hàng mua chip của xưởng đúc luôn muốn hàng đã sẵn. Lo ngại về hàng dự trữ vào thời điểm thị trường bất ổn, họ đôi khi đặt hàng gấp đôi sản lượng. Double Booking Responsible For Uncertainties in Semiconductor Supply (electronicsb2b.com) Mark Liu chủ tịch TSMC nói: “Bất ổn dẫn đến đặt hàng gấp đôi số lượng, nhưng sản lượng thực tế vẫn cao hơn nhu cầu. Chuỗi cung có sớm hồi phục hay không là phụ thuộc đàm phán Mỹ Trung” Căng thẳng Trung Mỹ chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, cho nên hiện tượng đặt hàng gấp đôi số lượng để dự phòng tồn kho sẽ tiếp tục. Mỹ trừng phạt Trung Quốc, Myanmar, Triều Tiên - Tuổi Trẻ Online (tuoitre.vn) Nhu cầu cùng bị ảnh hưởng nặng bởi kinh tế vĩ mô, do hàng điện tử là hàng tiêu dùng. Ví dụ 3 cuộc suy giảm nhu cầu của chu kỳ kinh doanh chip bán dẫn đều do 3 cuộc khủng hoảng dầu năm 1975, 1982 và 1991 Liên Xô kiếm được bao nhiêu tiền từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ 1973? (thanhnien.vn) 7 cuộc khủng hoảng giá dầu trong lịch sử - VnExpress Kinh doanh Thêm một cuộc suy giảm nhu cầu bán dẫn nữa trùng với khủng hoảng tài chính 1998 Khủng hoảng tài chính 1998 khó tái diễn - VnExpress Kinh doanh Mọi người đều nói về thiếu hụt bán dẫn, nhưng quên mất tháng 3 năm 2020 thị trường chứng khoán hạ 25% Chứng khoán Mỹ, châu Âu, châu Á lại 'đỏ sàn' khi dịch COVID-19 vẫn nóng - Tuổi Trẻ Online (tuoitre.vn) Khi ấy các công ty đã cắt chi phí giảm quy mô, nhưng rồi quý 3 năm 2020 gói kích thích kinh tế in 2000 tỷ usd đã nhanh chóng bơm nền kinh tế trở lại Thượng viện Mỹ chính thức thông qua gói kích thích trị giá 2 nghìn tỷ USD (tapchitaichinh.vn) Nhà máy bán dẫn Nghiên cứu năm 2005 cho thấy lý do cho chu kỳ suy giảm của thị trường bán dẫn không chủ yếu vì giảm nhu cầu, mà liên quan đến những thay đổi đột ngột lượng hàng tồn của các kho và sản lượng của xưởng đúc. Determinants of the semiconductor industry cycles (repec.org) Nói cách khác chu kỳ suy giảm là do khủng hoảng thừa, chứ không phải thiếu nguồn cung. Có thể nói xưởng và các công ty bán dẫn không lạ lùng với chu kỳ kinh doanh, tuy nhiên hoàn cảnh đưa đẩy và động lực lợi nhuận của ngành công nghiệp buộc họ tăng tốc sản xuất đến mức giới hạn sụp đổ. Intel động thổ nhà máy chip Arizona 20 tỉ USD để cạnh tranh với TSMC (thanhnien.vn) Hãy xem bao nhiêu tiền phải chi ra để lắp đặt một nhà máy bán dẫn. Samsung xây nhà máy sản xuất chip 17 tỷ USD đối đầu với TSMC và Intel - VietNamNet Luật Moore quan sát rằng cứ mỗi 2 năm số bóng bán dẫn trên một mạch tích hợp lại tăng gấp đôi. TSMC đầu tư 2,8 tỷ USD vào Trung Quốc để tăng cường sản xuất chip ô tô (vnreview.vn) Tuy nhiên ít ai biết luật thứ hai của Moore, còn gọi là luật Rock tên của một trong những nhà đầu tư Intel hồi đầu, tuyên bố rằng giá thiết bị sản xuất chip bán dẫn tăng gấp đôi cứ mỗi 4 năm TSMC hợp tác Sony xây dựng nhà máy sản xuất chip 7 tỉ USD (thanhnien.vn) Những thiết bị ấy đã chiếm 75% tổng giá thành xưởng gia công TSMC khởi công vào nhà máy sản xuất chip trị giá 9,3 tỷ USD 2021 (joecomp.com) Dây chuyền 3nm TSMC sẽ xây ở Đài Nam ước tính 19.5 tỷ usd TSMC to invest US$20 billion in Taiwan 3-nano plant | Taiwan News | 2017-10-08 09:26:22 Nhiều nghiên cứu đổ vào để làm chậm lại luật Rock và đồng thời tăng tốc luật Moore, thành tựu được một số kỹ thuật và phương pháp tài chính mà các công ty đã áp dụng để cắt giảm chi phí, tuy nhiêu chúng có những đánh đổi riêng Dù sao xưởng gia công vẫn chi ra hàng tỷ usd thậm chí cả trước khi nhà máy bắt đầu hoạt động và chào bán chip ra thương trường. Đó là quả bom chờ khủng hoảng Hầu hết các công ty muốn xây xưởng giá thành hàng tỷ usd và nhanh chóng xoay vòng vốn lấy lại hàng tỷ usd vốn đầu tư. Nhưng rõ ràng ngay từ thời điểm bắt đầu vận hành, các xưởng gia công lập tức bị khấu hao, giống chiếc xe mới mua mất giá trị ngay khi lăn bánh ra đường. Hầu hết giá xây dựng xưởng là cố định. Nhưng chi phí cận biên là bằng không. Chi phí biên (Marginal Cost) là gì? Cách tính chi phí biên (vietnambiz.vn) Càng làm và bán được nhiều chip càng tốt. Không có giới hạn. Cho nên thời điểm nguồn cung vượt nhu cầu, giá bán sẽ hạ. Mọi tay chơi hạ lợi nhuận, nguồn cung hạ (vì ít hấp dẫn nữa) nhưng xưởng thì luôn động lực bán hết hàng sản xuất ra, chỉ cần một chút lãi gộp thôi để duy trì chi phí hoạt động là họ vẫn bán. Hai đại gia Chưa hết, hai kẻ khổng lồ của ngành là TSMC và Samsung coi trọng thị phần hơn là lợi nhuận, từ chối hạ nhiệt sản lượng để nhường thị phần cho bất cứ đối thủ tiềm năng nào khác, cậy quy mô khủng, có khả năng hạ giá bán thị trường xuống mức làm phá sản mọi đối thủ lẻ muốn ngóc dậy trong ngành công nghiệp bán dẫn Kết quả là chu kỳ suy giảm thị trường có khả năng bóp chết những doanh nghiệp yếu kém, công ty phá sản và bị mua lại. Nguồn cung tái cân bằng lại với nhu cầu và chu kỳ tăng trở lại, trước chu kỳ suy giảm kế tiếp Chu kỳ sốt đất, đóng băng lặp lại sau 7 năm - VnExpress Kinh doanh Như tam quốc diễn nghĩa nói “đế chế chia cắt lâu lại hợp nhất, hợp nhất lâu tất chia cắt” Tài trợ nhà nước Thông tin thời sự về những chính phủ đã chi tiền ra xây xưởng. Chính phủ Tàu đang chi 20 tỷ usd Dự án "tự cường công nghệ" 20 tỷ USD được tiền hô hậu ủng của Trung Quốc thảm bại (cafef.vn) Rồi chính quyền Biden Mỹ cũng trích 50 tỷ usd ra từ kế hoạch kích thích để dành chi cho công nghiệp chip Biden công bố kế hoạch đầu tư 2.000 tỷ USD - VnExpress Kinh doanh Biden calls for $50 billion to boost US chip industry (livemint.com) Cả liên minh châu Âu gom 145 tỷ euro để xây dây chuyền tiến trình 2nm riêng 17 nước Liên Minh Châu Âu chung tay nghiên cứu tiến trình...2nm - ThinkView EU sẽ tăng gấp đôi thị phần bán dẫn trong 10 năm - ICTNews (vietnamnet.vn) 13 quốc gia hàng đầu EU cùng hợp tác ‘phân chia lại’ thị trường chất bán dẫn toàn cầu (quantrimang.com) ở Mỹ đang có hai điều luật đang trong giai đoạn lập pháp: điều luật Chips và điều luật American Foundries, để lập một quỹ nghiên cứu phát triển và hoàn 20-40% thuế cho mua lại thiết bị sản xuất bán dẫn. CHIPS for America Act & FABS Act - Semiconductor Industry Association (semiconductors.org) Trong khi điều luật hoàn thuế mua thiết bị chỉ có tác dụng ngắn hạn 3 đến 5 năm tương ứng một thế hệ xưởng, điều luật nghiên cứu phát triển CHIPS có lẽ có tác dụng dài hạn, đặc biệt nếu ra đời được những đối tác / công ty hợp danh khu vực công – khu vực tư, giống công ty chế tạo được EUV Công ty xa lạ nắm giữ 'trái tim' của ngành công nghệ toàn cầu - Công nghệ - ZINGNEWS.VN Chip mới sản xuất trên quy trình EUV với plasma và laser (thanhnien.vn) Cũng phải nói rằng hàng hoá thương mại cần doanh số để hồi được vốn, tài trợ của chính phủ thì luôn bóp méo thị trường, là mục đích ngay từ đầu khi các nhà nước can thiệp, ý định muốn mang sản xuất về Mỹ Mỹ rót tỷ USD vào chip bán dẫn đối đầu Trung Quốc, Nhật Bản có thể kiệt sức - VietNamNet Hẳn là mong ước của các nhà chính sách có thể hiện thực hoá, 40% ưu đãi thuế cơ đấy. Nhưng trừ khi ưu đãi vĩnh viễn, cũng có thể, chính phủ từng tiêu tiền vào những dự án ngu hơn nhiều rồi, thì xưởng được ưu đãi cũng nên phải tự đứng được trên đôi chân của chính mình Quốc hội sẽ cần tái phê chuẩn những khoản ưu đãi ấy trong nhiệm kỳ sau, há? Họ sẽ từ chối nếu thấy không hiệu quả Đặc biệt khi ngành xe ôtô có quyền lực chính trị hùng mạnh, công ty như Ford đã đủ chip cho ôtô, cuộc khủng hoảng thừa có thể xảy ra Ford ngừng sản xuất F-150 Raptor vì thiếu chip bán dẫn - VietNamNet Xây quá nhiều Hiện nay chúng ta đang chứng kiến quá nhiều xưởng gia công được xây dựng và lắp đặt tăng sản lượng toàn cầu. TSMC với xưởng Arizona Tỷ phú đứng sau nhà máy bán dẫn 12 tỷ USD ở Arizona là ai? | Vietstock TSMC đã được thành phố Phoenix, Arizona cho phép xây dựng nhà máy bán dẫn 5nm | Tinh tế (tinhte.vn) TSMC bắt đầu thuê người Mỹ để điều hành nhà máy tiếp theo của họ ở Hoa Kỳ ở Arizona (neuf.tv) TSMC sẽ 'bơm' hàng chục tỷ USD vào nhà máy sản xuất chip ở Mỹ - VietNamNet Tin đồn là xưởng công suất 20 000 wafer này đã được nâng quy mô Samsung thì xây xưởng chục tỷ usd ở Austin Samsung chuẩn bị xây dựng một nhà máy bán dẫn ở Taylor, Texas (vov.vn) Cả tay chơi hạng hai như GlobalFoundries cũng đang xây mới và mở rộng Chipmaker GlobalFoundries có kế hoạch mở rộng đầu tư 6 tỷ đô la tại Singapore, Mỹ, Đức - Chuyên trang điện tử Sao Pháp Luật - Đơn vị trực thuộc Báo Pháp Luật Việt Nam (baophapluat.vn) GlobalFoundries để xây dựng Fab mới 450K Wafer mỗi năm tại Singapore (gialaipc.com.vn) Không ai trong những tay chơi này chịu thua kém ở mức tiến trình cũ hơn 10nm khi mở nhà máy và dự án mới GlobalFoundries đẩy sớm lịch IPO lên muốn thu 1.4 tỷ usd đầu tư mở rộng, không biết các nhà đầu tư Trung Đông thiếu tiền mặt hay sợ là trâu chậm uống nước đục IPO của GlobalFoundries được hẹn đúng lúc - ViMoney Abu Dhabi-controlled GlobalFoundries files for IPO amid chip shortage (cnbc.com) GlobalFoundries expects stock sale to raise $1.4 billion (timesunion.com) GlobalFoundries to Invest $1.4B in Expansion, Potential Earlier IPO (anandtech.com) SMIC được chính quyền Thẩm Quyến tài trợ xây dự án 2.35 tỷ usd Trung Quốc tài trợ 2,4 tỷ USD cho gã khổng lồ SMIC xây nhà máy chip nhằm cạnh tranh với Mỹ (genk.vn) Trung Quốc xây nhà máy chip 2,35 tỷ USD - ICTNews (vietnamnet.vn) Nhà máy kỳ vọng 40 000 wafer mỗi tháng khi hoàn thiện đưa vào sản xuất năm 2022 Sản lượng tăng đột biến Một khi xưởng Arizona của TSMC hoàn thiện, cơ sở mới sẽ có sản lượng khoảng 25 000 đến 100 000 wafer mỗi tháng ▷ Nhà sản xuất chip Apple TSMC để xây dựng nhà máy trị giá 12 tỷ USD tại Arizona (Mỹ) (matchstix.io) Chỉ tính mỗi TSMC thì sản lượng đã lên đến hàng trăm nghìn wafer chỉ trong 1-2 năm Năm 2020 dịch bệnh mà nhu cầu còn chưa đến hàng chục triệu chip Cuộc đua crypto sẽ nướng được chỗ chip ấy? Chính phủ Mỹ cũng chẳng mua hết được. Bộ quốc phòng mua 1.9 tỷ usd bán dẫn mỗi năm. Nếu TSMC Arizona đúc 50 000 wafer mỗi tháng, lý thuyết đã là 3.5 tỷ usd bóng bán dẫn mỗi tháng