Faradion tiên phong mảng pin ion natri: mới được đề cao nhờ những lo ngại bền vững xoay quanh pin ion lithi
Faradion
năm 2010 Faradion được sáng lập bởi tiến sĩ Jerry Barker, tiến sĩ Chris Wright và Ashwin Kumaraswamy với mục đích bẻ đường cong chi phí của pin ion lithi lớn cho dự trữ điện và xe ôtô điện
năm 2012 một công ty điện đa quốc gia không rõ tên đã đầu tư hạt giống
năm 2014 công ty Haldor Topsoe chuyên đầu tư hỗ trợ khởi nghiệp của Đan Mạch đã mua 18% Faradion trong một loạt thương vụ góp vốn
Haldor cũng nhận quyền được sản xuất và bán vật liệu âm cực cho pin ion natri
Chris Wright bấy giờ là giám đốc điều hành đã nói
sau 8 năm thì Reliance mua Faradion từ Haldor: tác giả không tìm được tài liệu nào về việc công ty có hiện thực hoá được mục tiêu thương mại khi đối tác với Haldor hay không
3 năm sau, quỹ Marcia Asset Management làm cung cấp những lượt gọi vốn nhỏ cho các công ty Anh đã dẫn dắt một đợt gọi vốn nữa trong một lượt thứ hai [series B]: Faradion gọi được 3.2 triệu bảng Anh
đồng sáng lập Ashwin Kumaraswamy làm việc là một nhà đầu tư mạo hiểm ở Mercia
Pin ion natri
một âm cực, một dương cực, một bộ tách biệt rỗng giữa hai cực và một chất điện ly
pin trên thị trường sẽ cạnh tranh nhau ở 3 khía cạnh: an toàn, giá bán thường tính theo đôla mỗi kilowat giờ và hiệu năng như tuổi thọ, mật độ năng lượng, mật độ công suất...
trên lý thuyết, nguyên liệu cho pin ion natri sẽ rẻ hơn lithi thì natri là nguyên tố phổ biến thứ 6 thế giới: nhiều gấp hơn 1000 lần lithi - nhìn chung, giá vật liệu sẽ rẻ hơn 30% ở cấp độ tế bào [cell] pin
pin ion natri có vẻ cũng an toàn và ít độc hại hơn: quan trọng nhất, khả năng bảo quản pin ion natri dưới một điều kiện gọi tên là lưu trữ 0 volt
pin ion lithi phải được vận chuyển ở một trạng thái tích điện hữu hạn - thường 30%
tuy nhiên pin mới sẽ có một đánh đổi căn bản không thể tránh là pin ion natri có mật độ năng lượng ít hơn lithi: vì nguyên tố nặng hơn
sản phẩm mới nhất của Faradion là 160 watt giờ mỗi kilogam: kế hoạch sẽ lên 200 - so với pin ion lithi bày bán ngày nay có thể cho 250 watt giờ mỗi kilogam
pin chuyên dụng còn có thể đạt 300 watt giờ mỗi kilogam và những chất hoá học tiên tiến có thể đẩy lên 400
Đối thủ cạnh tranh
tiến sĩ Barker lưu ý rằng khi Faradion thành lập năm 2010 công ty căn bản không có đối thủ trong mảng pin ion natri
hiện này đã xuất hiện các đối thủ: công nghệ pin HiNa là tách ra từ học viện khoa học Trung Quốc, Tiamat là doanh nghiệp Pháp tách ra từ một trung tâm nghiên cứu chính phủ tài trợ - là những công ty đầu tiên phát triển một pin ion natri dưới yếu tố hình thức [form factor] truyền thống
Aquion Energy đã phá sản là một khởi nghiệp Mỹ trụ sở Pennsylvania
Natron Energy là một công ty tách ra từ trường đại học Stanford
Altris AB là một công ty tách ra từ trường đại học Uppsala ở Thuỵ Điển
rồi tập đoàn nặng ký CATL ở Trung Quốc đã ra mắt công nghệ pin ion natri riêng giữa năm 2021 với kế hoạch sản xuất quy mô lớn năm 2023
mảng kinh doanh cũng xuất hiện nhiều hoạt động đăng ký bản quyền: cho thấy quan tâm công nghiệp lan rộng với công nghệ "hậu lithi" này
Thương mại hoá
năm 1991 Sony tiên phong pin ion lithi và doanh số lập tức đạt tốc độ tăng trưởng 2 chữ số: chỉ 6 năm để lithi nuốt thị trường từ những chất hoá học cũ như nickel-cadmium [NiCad] và nickel hydride kim loại
năm 2015 Faradion nói trong một bài báo đăng tờ Guardian rằng họ có thể "sản xuất vật liệu vượt trội hiệu năng của ion lithi phôt phát, bấy giờ là loại pin chính cho xe ôtô điện"
ban đầu, Faradion có vẻ đã thẩm tra khả năng đưa công nghệ pin vào xe ôtô: năm 2015 công ty tăng quy mô sản xuất và đã trưng bày một pin 400 watt giờ cho một ứng dụng xe đạp điện
có những ứng dụng di động khác: xe nâng [forklift], viễn thông, xe tay ga [scooter]... - nhưng ôtô thì thôi
bài viết năm 2015 Faradion cũng nói rằng tiến trình phát triển sản phẩm có thể mất 8 năm từ khi thương vụ được ký kết đến khi sản phẩm xe được bán: quá lâu cho một doanh nghiệp nhỏ gọi vốn đầu tư mạo hiểm
nên Faradion chuyển sang tập trung vào đơn vị lưu trữ điện: cho hộ gia đình hoặc mạng lưới điện lớn hơn
tháng 4 năm 2020 Faradion ký một hợp đồng liên doanh với doanh nghiệp nông nghiệp sở hữu tư nhân ICM của Úc để được bán những hệ thống dự trữ điện cho hộ gia đình: có vẻ nhắm đến việc lắp đặt điện mặt trời hộ gia đình Úc
giám đốc James Quinn nói ngắn trên bản tin rằng công ty đang nhằm thị trường Ấn Độ và Úc
Ấn Độ
cùng lúc liên doanh với ICM thì Faradion đã đối tác với công ty IPLTech và nhắc đến việc sẽ cân nhắc việc sản xuất ở Ấn Độ
mặc dù nhắm vào thị trường lưu trữ điện mặt trời hộ gia đình Úc, ở Ấn Độ thì Faradion có vẻ đang nhắm vào công nghệ xe ôtô điện: phù hợp mục tiêu 30% xe ôtô điện đến năm 2030 của chính phủ Ấn Độ
IPLTech có vẻ đang phát triển ôtô điện lớn cho thị trường Ấn Độ
sau rốt IPLTech sử dụng pin ion lithi cũ cho xe tải Rhino
Thử một lần chơi lớn xem thiên hạ có trầm trồ
như đã nói thì thị trường tốt nhất cho Faradion có lẽ là dự trữ điện tại chỗ, thay vì xe điện: nhưng nhảy vào thị trường này sẽ xuất hiện rủi ro thực sự mà công ty nhỏ của Anh khó vượt qua
tiến sĩ Barker nói rằng vấn đề lớn nhất để tăng quy mô là đưa nó từ mẫu thử nghiệm [prototype] lên quy mô sản xuất hoàn chỉnh
trong một buổi họp quốc hội năm 2021 Barker nói
"hiện tại, một trong những thử thách của chúng tôi là rằng chúng tôi là một công ty Anh mong muốn làm ở Anh nhưng tất cả những tế bào [cell] khổ lớn hơn [larger-format] lại đang được đặt vào những đơn vị trưng bày ở Trung Quốc"
"vấn đề lớn nhất của chúng tôi là rằng chúng tôi muốn làm ở Anh, đâu đó, nhưng không có hạ tầng, cho nên chúng tôi bị buộc làm ở rất xa, khiến không hề dễ để phối hợp công việc"
năm 2018 Aquion Energy thành lập bởi một giáo sư trường đại học Carnegie Mellon và có công nghệ pin ion natri riêng: quảng bá là làm từ vật liệu rẻ, lành và dễ tìm - pin sẽ an toàn khi sản xuất và vận chuyển đi, đồng thời tuổi thọ cao, nhiều chu kỳ sạc
công nghệ đã lên báo là một trong những "xịn nhất của những thứ mới" của tạp chí Popular Science năm 2014 và đánh giá trường đại học công nghệ Massachusetts đã xếp hạng 5 trên danh sách 50 công ty thông minh nhất
Aquion nhắm vào những ứng dụng mạng lưới điện quy mô lớn: cần nhiều vốn - công ty đã gọi được tổng cộng 200 triệu đôla vốn từ các nhà đầu tư Kleiner Perkins, Bill Gates, bộ phận đầu tư mạo hiểm doanh nghiệp của Royal Dutch Shell và...
chỉ năm 2014 Aquion đã gọi được 91.8 triệu đôla vốn sau 2 lượt: thành lập một cơ sở sản xuất 350 000 foot vuông ở Pennsylvania
sau phá sản, Aquion được một công ty Trung Quốc mua lại, lại trồi lên nhưng tất cả việc sản xuất đã chuyển về Trung Quốc: một thất vọng lớn vì Aquion đã nhận 5 triệu đôla từ bộ điện lực năm 2010 và nhận 16.6 triệu đôla từ phòng phát triển cộng đồng và kinh tế tiểu bang Pennsylvania
vấn đề thứ hai của thương mại hoá là pin ion lithi đang trở nên rẻ đi: khó cạnh tranh những hãng sản xuất pin lớn - vật liệu thô thì chiếm phần nhỏ của giá thành tổng và lợi thế bền vững của ion natri thì không đáng kể so với giá bán cuối
quy mô, ưu đãi chính phủ và bí quyết sản xuất đã huỷ diệt thị trường
năm 2012 Aquion kế hoạch 300 đôla chi phí sản xuất mỗi kilowatt giờ trữ lượng nhưng pin ion lithi đã đạt con số ấy năm 2016
ngày nay giá pin ion lithi đã sắp thủng mốc 100 đôla mỗi kilowat giờ trữ lượng: hàng trăm triệu đôla vẫn không thế giữ Aquion cạnh tranh được
Faradion chỉ là trò đùa nếu định sánh ngang CATL, LG Energy Solution... mà không có bố đường đỡ đầu
Reliance mua sắm
năm 2021 Reliance Industries vốn là tập đoàn xăng dầu đã thành lập công ty con Reliance New Energy Solar: công ty con đã rất tích cực mua sắm công nghệ
từ khi thành lập, Reliance New Energy đã có 6 thương vụ giao dịch: mục tiêu là mua lại một chuỗi cung tích hợp, đầu cuối đến đầu cuối
Reliance đặt mục tiêu năm 2024 nhiều siêu nhà máy [giga factory] ở Ấn Độ: một nhà máy môđun quang điện mặt trời tích hợp để sản xuất tấm panel mặt trời, một nhà máy pin lưu trữ điện tiên tiến, một nhà máy bình điện phân để sản xuất hydro xanh và một tế bào [cell] pin nhiên liệu
năm 2030 Reliance New Energy hi vọng đạt trữ lượng 100 gigawatt điện tái tạo: ủng hộ mục tiêu của chính phủ Ấn Độ trữ lượng 450 gigawatt điện tái tạo
những thương vụ ấy có: quỹ holding REC Solar trụ sở Singapore và NexWafe trụ sở Đức mua tài sản sở hữu trí tuệ và bí quyết sản xuất xung quanh tế bào [cell] pin mặt trời, môđun và tấm panel
rồi những khoản đầu tư vào nhà thầu Sterling and Wilson chuyên kỹ thuật, thu mua và xây dựng [EPC - engineer, procurement and construction] và Stiesdal trụ sở Đan Mạch để có quản lý và bảo trì chuỗi cung, cũng như chuyên môn kỹ thuật
thương vụ sát nhập Faradion đã cho Reliance New Energy tiếp cận một công nghệ lưu trữ pin chuyên biệt cho những cánh đồng mặt trời đã lên kế hoạch: công nghệ sẽ tránh né được mảng pin ion lithi đã bị đăng ký bản quyền nặng nề
thương vụ sẽ giúp chi trả cho tất cả những công nhân đã kẹt với Faradion trong 10 năm dài, hoặc ít nhất cũng cứu các nhà sáng lập
Reliance sẽ bắt đầu đầu tư vào thương mại hoá và sản xuất pin ion natri cho giải pháp lưu trữ điện đã lên kế hoạch: đã dành ra 25 triệu bảng làm vốn tăng trưởng
Kết
vấn đề của Faradion đã cho thấy một vấn nạn thường trực của ngành công nghệ Anh: tốt ở khoa học thuần tuý và nghiên cứu cơ bản nhưng gặp khó thương mại hoá và lợi nhuận hoá những khám phá - nhiều năm Faradion gõ cửa từng nhà để tìm người đầu tư vào công nghệ
tích hợp vào hệ sinh thái đầu cuối đến đầu cuối bên trong công ty điện mới Reliance sẽ giúp Faradion tối đa hoá ứng dụng của công nghệ đặc thù này
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét