Trung Quốc và quân giải phóng nhân dân PLA

quân giải phóng nhân dân Trung Quốc có 2.3 triệu lính thường trực và 2.3 triệu lực lượng dự bị

từ các đời lãnh đạo Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình nắm quyền lớn cho đến các đời chủ tịch mang tính chất dân sự hơn là Hồ Cẩm Đào và Tập Cận Bình, nắm quyền kiểm soát quân đội là ưu tiên và được thực hiện theo một cơ chế sẽ nói dưới đây

ở Mỹ và Đài Loan, quân đội sẽ hoạt động dưới nguyên tắc quản lý dân sự của quân đội: những quyết định chiến lược tối cao sẽ ra bởi quyền lãnh đạo chính trị dân sự - quyết định thời điểm chiến tranh và triển khai quân

bộ trưởng quốc phòng Mỹ hiện nay là Lloyd Austin kế nhiệm Mark Esper kế nhiệm trước đó nữa là Jim Mattis sẽ ra lệnh lên quân đội Mỹ, thay mặt tổng thống và bắt buộc phải là một dân thường đã nghỉ hưu khỏi quân đội

Trung Quốc có một số khác biệt: đại lục không có bộ quốc phòng mà có quân uỷ trung ương [CMC central military commission] ra lệnh và quản lý PLA

có 2 CMC là quân uỷ trung ương đảng cộng sản Trung Quốc và quân uỷ trung ương nước cộng hoà nhân dân Trung Quốc

quyền ra lệnh và kiểm soát của quân giải phóng nhân dân [PLA people liberation army], lực lượng cảnh sát vũ trang nhân dân, và dân quân Trung Quốc được thực hiện theo danh nghĩa bởi CMC nhà nước, giám sát bởi ban thường vụ của quốc hội nhân dân Trung Quốc trên lý thuyết, CMC nhà nước được coi là cơ quan ra chính sách quân sự tối cao, và chủ tịch được bầu bởi quốc hội sẽ là tổng tư lệnh của quân đội thực tế thì quyền ra lệnh và điều khiển PLA vẫn thuộc quân uỷ trung ương đảng cộng sản Trung Quốc

đây là ví dụ của một nguyên tắc có tên tiếng Trung Quốc dịch nghĩa là "một thứ, hai ước hiệu" [one thing, two signs] ta sẽ giải thích nguyên tắc trên dựa vào một ví dụ Mỹ: bộ quốc phòng Mỹ có thể hiện nay được điều khiển bởi đảng cộng hoà, nhưng bản thân bộ quốc phòng thì trung lập về đảng chính trị vì bộ quốc phòng thuộc về thể chế nhà nước Mỹ: quân đội chỉ đáp ứng yêu cầu của bộ quốc phòng của nhà nước, không đáp ứng tổ chức nào của cả đảng cộng hoà lẫn đảng dân chủ thử tưởng tượng: nếu quân đội không chỉ phải đáp ứng yêu cầu của bộ quốc phòng nhà nước mà còn đáp ứng yêu cầu của một bộ khác trực thuộc đảng cộng hoà, với cũng những lãnh đạo ấy, quyền thành viên là vẫn thế nhưng trong nhiều trường hợp thì quân đội sẽ nhận mệnh lệnh tối cao từ đảng uỷ - đảng luôn luôn lãnh đạo CMC nhà nước là tổ chức do Đặng Tiểu Bình thành lập: ông muốn chính thức hoá vai trò của quân đội trong chính phủ

CMC đảng là vì quân giải phóng nhân dân PLA là quân đội của đảng cộng sản, không phải của nhà nước như ở những cường quốc phương tây khác CMC đảng thành lập để đưa đảng cộng sản lên nắm quyền: CMC đảng tiếp tục hoạt động để duy trì đảng ở vị trí lãnh đạo một trong những lo sợ lớn nhất của đảng cộng sản là PLA bị phi chính trị hoá: tức là trở thành quân đội thể chế, giống như phương tây - sẽ là bắt đầu của một kết thúc, giống như đảng cộng sản Liên Xô tiết lộ là Tập Cận Bình đã giải thích rằng: "tại sao chúng ta phải kiên quyết giữ quyền lãnh đạo của đảng lên quân đội? Vì đó là bài học từ sụp đổ của Liên Xô. Ở Liên Xô, quân đội bị phi chính trị hoá khỏi đảng và đã bị quốc gia hoá. Quân đội đã bị giải giáp. Chỉ ít người đã cố gắng cứu Liên Xô và khởi kiện Gorbachev nhưng chỉ sau ít ngày thì tình thế đã phản phé vì họ không có công cụ để sử dụng sức mạnh. Yeltsin phát biểu khi đứng trên một chiếc xe tăng nhưng quân đội không phản ứng vì phải giữ tính trung lập. Gorbachev công bố giải tán đảng cộng sản Liên Xô. Xét tương quan thì đảng cộng sản Liên Xô có nhiều đảng viên hơn chúng ta nhưng không ai dám đứng lên phản đối."

hầu hết tất cả cấp bậc của quân đội Trung Quốc đều có chính trị viên: những chính uỷ này sẽ đảm bảo rằng những sĩ quan quân đội phải tuân theo điều lệ đảng - đây là cách tổ chức mà chính Mao Trạch Đông đã nêu ra trong những ghi chép của ngài về quân đội, rằng sẽ có một chính uỷ viên ngang hàng với mỗi sĩ quan quân đội, và công việc của chính uỷ là "đảm bảo cho mọi quân nhân nghe theo lời tuyên giáo chính trị" và "không được nghe những luận điệu xuyên tạc rêu rao bên trong quân đội"

quân đội tuyệt đối trung thành với đảng, đặc biệt là những nhánh quân vũ khí mạnh mẽ: quân chủng tên lửa quân giải phóng nhân dân Trung Quốc là một lực lượng quân đội ngang hàng với lục quân, hải quân và không quân - quân chủng tên lửa quản lý nhiều vũ khí tên lửa thông thường [convention] của quân PLA, cũng như kho vũ khí hạt nhân của đại lục quân chủng tên lửa được ưu tiên trung ương hoá: đã có tài liệu xuất bản rằng quân chủng tên lửa là quân dịch chiến lược, trực tiếp quản lý và sử dụng bởi trung ương đảng, quân uỷ trung ương và chủ tịch Tập Cận Bình cơ chế kiểm soát thậm chí còn bỏ qua những mạng lưới liên lạc trung gian: đảm bảo cho những sĩ quan cấp cao có thể bỏ qua những cấp bậc quân sự trung gian để ra lệnh trực tiếp cho binh lính hạ cấp - những người bấm nút phóng tên lửa trên chiến trường - cho nên tên lửa sẽ không bao giờ được phóng nếu không có lệnh trực tiếp từ cán bộ cấp cao của quân uỷ trung ương Tập Cận Bình và Hồ Cẩm Đào chủ yếu là những lãnh đạo dân sự không có kinh nghiệm chiến trường như Đặng Tiểu Bình hay Mao Trạch Đông, cho nên những lãnh đạo mới cần làm hài lòng quân đội: nhưng nếu quá nuông chiều quân đội thì có thể "làm hư" binh lính mất khả năng chiến đấu - hoặc tệ hơn, khi những tướng lĩnh cùng phe sẽ muốn tiếm quyền kiểm soát đảng cộng sản