Colin Huang sáng lập sàn thương mại điện tử giảm giá Pinduoduo năm 2015 và năm 2018 đưa công ty lên sàn chứng khoán Nasdaq - bấy giờ giá trị thị trường cổ phần Colin Huang nắm giữ là 14 tỷ đôla
sau đó giá thị trường số cổ phần Colin Huang nắm giữ tăng gấp đôi và năm 2020 Colin Huang bắt đầu bán ra cổ phiếu, rời chức giám đốc điều hành [CEO] và nhận chức chủ tịch [chairman]
tháng 3 năm 2021 Colin Huang từ chức chủ tịch và hoàn toàn nghỉ hưu
ngày 27 tháng 8 năm 2021 Bloomberg nói tài sản Colin Huang trị giá 45 tỷ đôla đứng vị trí giàu thứ 30 thế giới
Khởi đầu
Colin Huang sinh năm 1980 con trai của 2 công nhân nhà máy ở Hàng Châu: học giỏi và thi đỗ vào trường ngoại ngữ Hàng Châu - một trường danh tiếng
trường ngoại ngữ Hàng Châu [HFLS - Hangzhou Foreign Languages School] là một trong những trường xịn xò nhất Trung Quốc và 20% số sinh viên nhập học được tuyển thẳng mà không cần thi đại học: trong đó có Tập Minh Trạch ái nữ duy nhất của Tập Cận Bình
sau khi học ngành khoa học máy tính ở trường đại học Chiết Giang, Colin Huang đi Mỹ học thạc sĩ ở trường đại học Wisconsin
tỷ phú Đinh Lỗi sáng lập NetEase đã giới thiệu Colin với tỷ phú Đoàn Vĩnh Bình sáng lập công ty điện tử BBK là nhà sản xuất điện thoại lớn thứ 2 thế giới: Đoàn Vĩnh Bình thì chỉ nổi tiếng ở Mỹ là người trả 620 000 đôla để được ăn trưa với Warren Buffet - tập đoàn điện tử BBK đứng đằng sau Vivo, Oppo và Realme - người Mỹ có lẽ quen BBK là công ty đằng sau thương hiệu điện thoại OnePlus
Đoàn Vĩnh Bình thành lập BBK nhưng sớm nghỉ hưu để làm một nhà đầu tư
năm 2004 Colin tốt nghiệp, Đoàn Vĩnh Bình khuyết khích Colin tham gia một công ty khởi nghiệp nhỏ có tên là Google
Colin ở Google
Colin đã từ chối lời mời làm việc từ Microsoft và IBM để làm thực tập cho Google
sau 2 năm làm lập trình viên và quản lý sản phẩm, Colin về nước làm cho Google Trung Quốc
Google Trung Quốc thất bại không giành được thị phần Baidu: công ty quá cứng nhắc không thích ứng được văn hoá địa phương - Colin phải bay đi California chỉ để những người sáng lập ký chấp nhận những thay đổi nhỏ như kích cỡ phông chữ Trung Quốc
Colin nói về Google: "ý nghĩ 'đừng làm người xấu' của Google ăn sâu vào mã di truyền, ưu tiên nhiệm vụ và giá trị lên trên lợi nhuận, và lợi nhuận chỉ là sản phẩm phụ của làm việc đúng đắn"
Colin từ chức năm 2007 - cổ phần Google của Colin sẽ đáng giá hàng triệu đôla sau thương vụ IPO của công cụ tìm kiếm - chứng kiến những hiệu ứng của số tiền lớn đột ngột đập vào mặt nhân viên Google từ thuở đầu đã gây ảnh hưởng đến Colin: "đột nhiên quá nhiều tiền"
Khởi nghiệp Pinduoduo
sau vài năm, Colin khởi nghiệp một số doanh nghiệp nhỏ: đầu tiên là trang web thương mại điện tử Ouko bán đồ điện tử tiêu dùng, sau đó là công ty quảng cáo Taobao, sau đó là công ty game nhập vai cho WeChat - hai công ty sau đã được bán và mang lại cho Colin kha khá
sau khi bán những công ty ấy, Colin bắt đầu nghiên cứu Alibaba và Tencent và nhận thấy 2 công ty không giẫm chân nhau: Tencent thống trị mạng xã hội và trò chơi điện tử, nhưng không bán hàng hoá thực cho khách hàng - Alibaba bán hàng thực tế nhưng không nuôi dưỡng được một cộng đồng người dùng
2 công ty không hiểu được cách bên kia kiếm tiền: Colin Huang quyết định kết hợp trò chơi gaming và thương mại điện tử - tạo nên trải nghiệm mua sắm được ứng dụng hoá trò chơi điện tử [gamify] là Pinduoduo
Pinduoduo [PDD] gọi vốn được 8 triệu đôla từ Đoàn Vĩnh Bình, Đinh Lỗi và những người đỡ đầu khác - Pinduoduo ra mắt tháng 4 năm 2015
Pinduoduo hoạt động như thế nào
Colin phát triển Pinduoduo là một trò chơi điện tử: website có hình ảnh rực rỡ và những món hời ẩn giấu để kích thích cảm giác săn hàng hạ giá - giống như khách hàng đi ra Costco để tìm hàng giảm giá được trưng kệ ngoài - Pinduoduo thay đổi gian hàng hạ giá hằng ngày để khách hàng có lý do quay lại
giảm giá mạnh nhưng khách hàng cũng phải bỏ chút công sức: ví dụ mua một hộp xoài với giá 1.5 đôla thì khách hàng phải thuyết phục gia đình và bạn bè tham dự cùng
giảm giá theo nhóm là hình thức bắt chước Groupon nhưng khác biết là xã hội và địa phương hoá: Groupon chỉ cần một số người trong khu vực mua hàng để tặng phẩm [giảm giá] được "mở khoá" - ví dụ 35000 mã mua giảm giá thì được một lượt massage
Pinduoduo thì khách hàng phải tham gia vào những nhóm bạn, người quen và gia đình ở địa phương để lấy được hộp xoài giá rẻ
Pinduoduo đã tận dụng mạng xã hội Tencent: bạn bè có thể nhìn thấy cái mà bạn của mình mua hoặc đánh giá - người dùng có thể chia sẻ món hàng đang bày bán qua WeChat
mới đầu Pinduoduo gần như hoàn toàn hoạt động bên trong WeChat: dĩ nhiên Tencent là một trong những nhà đầu tư của Pinduoduo - tuy nhiên 2 bên có vẻ có mối quan hệ kỳ cục
Colin nói rằng Tencent không thực sự ủng hộ Pinduoduo ngoài việc chỉ là một nhà đầu tư vốn bình thường - không ảnh hưởng gì, tiêu cực hay tích cực, đến Pinduoduo
"gần đây có một sự cố khiến tôi cảm thấy sai sai. Nhiều tin đồn rằng Pinduoduo đang lừa gạt [scam]. Những tin đồn ấy đã lan rộng khắp những nhóm WeChat. Tôi hỏi WeChat hỗ trợ nhưng bị từ chối... Tôi hiểu vì nếu WeChat bênh vực tôi trước những tin đồn thì công chúng sẽ nói vì Tencent là cổ đông của chúng tôi"
"nếu tôi chết thì Tencent sẽ không chết. Tencent có hàng nghìn con"
khác với tỷ phú Wang Xing sáng lập Meituan ưa thích lấy lịch sử làm phép ẩn dụ, Colin Huang diễn đạt bằng thơ lãng mạn Trung Quốc
Pinduoduo bắt đầu hướng khách hàng khỏi WeChat sang ứng dụng di động riêng: hiện nay hơn nửa giao dịch được thực hiện trên đấy
Thần tốc Pinduoduo
chỉ 4 tháng, Pinduoduo có 10 triệu người dùng
tháng 2 năm 2016 Pinduoduo có 20 triệu người dùng trả phí
tháng 7 năm 2016 Pinduoduo có 100 triệu người dùng
năm 2016 Pinduoduo gọi vốn được 100 triệu đôla
chỉ 21 tháng, Pinduoduo đạt giá trị vốn hoá thị trường hơn 1 tỷ đôla
tháng 4 năm 2018 Pinduoduo gọi vốn 3 tỷ đôla
tháng 7 năm 2018 Pinduoduo thu về 1.6 tỷ đôla bán cổ phiếu lên sàn chứng khoán NASDAQ với giá trị vốn hoá thị trường 60 tỷ đôla
vậy là chỉ 3 năm khởi nghiệp tay trắng đến IPO và định giá thị trường 60 tỷ đôla - Facebook đã là công ty tư nhân trong 8 năm, AirBnb mất 12 năm, Alibaba mất 15 năm
Chất lượng sản phẩm
Pinduoduo nhắm vào dân cư những thành phố hạng 3 và 4 - người sống ở những thành phố vô danh, cực kỳ nhạy cảm với giá cả và Pinduoduo tạo điều kiện cho tinh thần ấy
Colin miêu tả khách hàng của mình là vô danh với tầng lớp tinh hoa sống ở 5 tuyến đường vành đai đồng tâm bao quanh Bắc Kinh [Beijing's Fifth Ring Road]
Pinduoduo muốn mang giá trị nhiều nhất cho đồng tiền khách hàng bỏ ra: kể cả nếu một gói khoai tây lát mỏng của hãng Lay được ship đến nhà khách hàng đã bị vỡ một nửa (và muộn vài tuần) thì Pinduoduo vẫn coi ấy là thành công vì nửa còn lại vẫn nguyên vẹn và khách hàng chỉ phải trả giá rẻ
trang web doanh nghiệp đã lưu ý rằng Pinduoduo đứng đầu ngành thương mại điện tử về số đơn khiếu nại
Pinduoduo cũng gặp vấn đề vi phạm thương hiệu và đồ giả mạo trôi nổi trên nền tảng: một sản phẩm bán chạy là lọ thuốc kích dục giá 4 đôla bán được hơn 4 triệu sản phẩm
ngay sau khi công ty được IPO [chào bán cổ phiếu đợt đầu ra công chúng] Pinduoduo bị kiện vì những sản phẩm nhái và đã phải gỡ bỏ hàng nghìn gian hàng và hàng triệu món hàng bày bán
động thái đã chọc giận vài nhà sản xuất, những người này đã đe doạ nhân viên Pinduoduo
khi tìm kiếm Pinduoduo trên Baidu, những khuyến nghị tìm kiếm phổ biến nhất là "làm thế nào để gỡ bỏ liên kết thẻ ngân hàng với Pinduoduo", "làm thế nào để huỷ khế ước [cancel] với Pinduoduo", "làm thế nào đóng tài khoản Pinduoduo"
Môi trường làm việc
thứ hai là cấu trúc và điều kiện làm việc của công ty, Pinduoduo trả lương cao hơn những công ty khởi nghiệp thông thường, tuyển dụng nhân tài từ Alibaba và JD.com bằng đề nghị trả lương cao hơn 60% lương hiện tại
nhưng Pinduoduo bóc lột nhân viên, khiến dân tình xuyên tạc khẩu hiệu công ty thành "càng phấn đấu càng được trả lương cao"
tháng 1 năm 2021 một nhân viên 22 tuổi gục ngã và chết trên đường đi làm về lúc 1 rưỡi đêm - sự cố như sét đánh ngang tai làm dấy lên chỉ trích văn hoá làm việc 996 [9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần] của Pinduoduo
sau đó, đoạn phim 15 phút bởi cựu nhân viên FrontEnd của Pinduoduo là Wang Taixu gửi lên công khai cáo buộc Pinduoduo bắt nhân viên làm hơn 300 giờ một tháng
Wang Taixu nói rằng anh bị sa thải sau khi chia sẻ một đoạn phim cho thấy xe cứu thương đến chở một nhân viên đi cấp cứu vì làm việc quá sức
về phần mình Pinduoduo nói rằng Wang Taixu bị sa thải vì đưa ra "bình luận quá đáng", ám chỉ Wang Taixu là kẻ nói dối khùng điên
một số công dân Trung Quốc đã thử tẩy chay [cancel] Pinduoduo bằng chiến dịch "xoá PDD" [delete PDD] riêng nhưng công ty đã cử người xoa dịu
ít ngày sau, một nhân viên ở thành phố Trường Nam [Trường Sa] tỉnh Hồ Nam đã nhảy lầu tự sát từ toà nhà cao tầng - trước đó nhân viên này đã bị cho thử việc [probation] nhưng ghi điểm đủ cao để được công ty giữ lại, người này đã đặt vé máy bay khứ hồi đi Thượng Hải
Kết
trong lý lịch năm 2017 của Bloomberg thì Colin Huang đã nói về nghỉ hưu sớm: bài báo đã nhắc khéo ở cuối bài rằng Colin sẽ không làm ở đó vĩnh viễn - Colin Huang trích dẫn lòng ngưỡng mộ với cách mà Benjamin Franklin nghỉ hưu khỏi việc kinh doanh ở tuổi 40 để tập trung vào khoa học và chính trị
Colin Huang cũng có tấm gương để noi theo là người bạn và cũng là người thầy Đoàn Vĩnh Bình rời BKK lúc khá trẻ để đầu tư và hiện đã định cư ở Mỹ
hiển nhiên là nhiều người đã nghĩ đến nghỉ hưu khi có tài sản lớn nhưng chỉ ít người thực hiện được, kể cả ở phương tây - cho nên Colin Huang gây choáng năm 2020 khi bán 30% cổ phần và rời vị trí lãnh đạo Pinduoduo, đầu tiên rời vị trí CEO năm 2020 và năm 2021 rời vị trí chủ tịch
Pinduoduo mất 50 tỷ giá trị vốn hoá - Colin Huang tận hưởng 40 tỷ đôla Mỹ tiền bán cổ phiếu
trong thư từ chức, Colin Huang nói sẽ tập trung vào khoa học đời sống và nông nghiệp sau khi nghỉ hưu - có vẻ sẽ không chịu áp lực chính trị hay chính phủ nào như trường hợp Jack Ma nghỉ hưu và sáng lập Trương Nhất Minh từ nhiệm ở ByteDance
Colin Huang rời bỏ Pinduoduo khi công ty gặp nhiều thách thức: bên cạnh khiếu nại chất lượng sản phẩm và bóc lột nhân viên nói ở trên thì công ty không có lãi và phải chi 60% doanh thu cho tiền quảng cáo
Alibaba và ứng dụng giao đồ ăn Meituan cạnh tranh khốc liệt: Meituan cũng có một CEO trẻ lắm triết lý là Wang Xing nhưng người này thì không từ chức
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét