diary 21/10/2014: Trung Quốc với Hikvision và thị phần camera Internet

camera giám sát có ở mọi nơi - vương quốc Anh có tỷ lệ số lượng camera trên đầu người lớn nhất thế giới

Hikvision là một công ty sở hữu nhà nước, hiện đang thống trị thị trường kỹ thuật giám sát ở cả đại lục và nước ngoài

Hikvision nổi tiếng do quan hệ thân cận với chính quyền Bắc Kinh, do bị trừng phạt bởi chính phủ Mỹ và do một số vụ hack an ninh vào phần mềm công ty

câu hỏi: Tại sao Hikvision có thể trỗi dậy lớn mạnh và thống trị toàn cầu mảng thị trường này?

Lịch sử
Hikvision là nhà sản xuất thiết bị giám sát hình ảnh hàng đầu Trung Quốc trụ sở tại Hàng Châu tỉnh Chiết Giang, một trong những thành phố giàu có và đẹp nhất đại lục

năm 2019 Hikvision thu 8.8 tỷ usd doanh thu với 1.9 tỷ lợi nhuận, thuê làm hơn 40 000 nhân viên ở hơn 150 quốc gia

Camera
Hikvision chào bán đủ loại camera với đủ hình dạng, kích cỡ và chức năng khách hàng tìm kiếm

họ có camera trang bị AI để nhận diện khuôn mặt đối tượng trong xe chạy trên cao tốc, hay trong khu công nghiệp

khách hàng cần mua gấp với hầu bao hạn hẹp, họ chào bán camera có cảm biến ở nhiều mức giá, được trang bị AI xịn xò có thể thay thế hoàn toàn lính gác người thật.

khách hàng rủng rỉnh muốn sản phẩm tốt nhất, họ chào camera cỡ lớn xoay được hướng và chống chịu được cả bom

có cả loạt sản phẩm camera dùng AI nhìn xa trong bóng tối: DarkFighter series, rồi cả camera bắt lỗi giao thông...

Internet vạn vật
Hikvision cũng được gọi là nhà bán hàng internet vạn vật với chuỗi sản phẩm trải rộng ra khỏi lĩnh vực máy quay giám sát cài đặt trên đường phố - số lượng loại hình sản phẩm của họ lớn khủng khiếp, góp phần tạo ra lợi thế cạnh tranh của Hikvision

Hikvision cũng làm cả hệ thống liên lạc nội bộ, máy chủ lưu trữ đoạn phim ghi lại bởi camera giám sát và những máy chủ điện toán đám mây có trang bị AI

Hikvision là người khổng lồ toàn cầu với hàng trăm chuỗi sản phẩm và nắm được thị phần lớn nhất trên thị trường quay phim giám sát

Công ty sở hữu nhà nước
vì camera giám sát mới chỉ bắt đầu phổ biến trong thập niên vừa qua, Hikvision thực ra còn trẻ hơn cả Google

năm 2001 một gương mặt nhập cư trẻ tuổi đến từ Hồng Kong là Gong Hongjia mua đâu đó từ 49 đến 51% cổ phần của một phòng thí nghiệm chính phủ hậu thuẫn - phòng thí nghiệm này sau đó đã được tư nhân hoá trở thành Hikvision ngày nay

vụ tư nhân hoá này cho thấy mối quan hệ trực tiếp của công ty với chính phủ trung ương Trung Quốc

tập đoàn công nghệ điện tử Trung Quốc là doanh nghiệp sở hữu nhà nước thuộc chính phủ trung ương, cùng với bên liên kết nữa sở hữu 42% cổ phần của Hikvision - mặc dù Hikvision có cố gắng tách biệt hoạt động thường nhật của mình khỏi can thiệp từ cổ đông, sở hữu lớn này vẫn bị lọt vào tầm săm soi của truyền thông

Camera Hikvision trong căn cứ quân sự và đại sứ quán
công ty khởi nghiệp bán card nén gọn file phim ảnh dựa trên thuật toán video H.264 cho phép đoạn phim hình ảnh được nén gọn chất lượng cao hơn, giúp sản phẩm của Hikvision trở nên lý tưởng cho thẻ ghi hình kỹ thuật số là thiết bị ghi lại và ghi nhớ dữ liệu hình ảnh từ camera giám sát

năm 2006 công ty rời bỏ thị trường thẻ video và công nghiệp sản xuất linh kiện gốc [OEM] cho phần mềm quản lý video kỹ thuật số [DVM] để chuyển sang trực tiếp làm thương hiệu camera riêng phục vụ giám sát và ngành chuyên biệt ví dụ như ngành chăm sóc y tế

Hikvision nhanh chóng giành được vị trí là nhà cung cấp camera giám sát hàng đầu Trung Quốc và thừa thắng mang sản phẩm xuất khẩu ra nước ngoài

thị trường cần sản phẩm camera giám sát kỹ thuật số giá rẻ đang tăng mạnh, đã bị thu hút vào camera Hikvision vì chất lượng hình ảnh cao, nhiều chức năng với giá bán rẻ khó tin

bên cạnh những camera bán dưới cái tên Hikvision, nhiều hãng phân phối Mỹ cũng mua để bán lại ví dụ như Honeywell, Security Camera Warehouse

nhờ thay vỏ đổi tên, sản phẩm camera của Hikvision đã có thể len lỏi vào những nơi ít ai ngờ được, ví dụ như căn cứ quân sự Mỹ, đại sứ quán Mỹ

Công nghệ cao
Hikvision thích nổ về nỗ lực nghiên cứu phát triển - báo cáo cuối năm nhắc đến mảng nghiên cứu phát triển trong 53 trên tổng số 312 trang viết, liên tục đề cập số tiền chi ra cho nghiên cứu phát triển

năm 2019 Hikvision đầu tư 9.51% thu nhập vận hành vào nghiên cứu phát triển, thuê 19 065 kỹ sư toàn cầu, được chấp thuận 1339 bản quyền bằng sáng chế

năm 2021 Hikvision có tổng cộng hơn 5000 bản quyền bằng sáng chế thiết kế và phần mềm, là một trong số những nhà sản xuất đầu tiên ra mắt camera 4k hồi năm 2014

năm 2017 Hikvision ra mắt máy chủ ghi hình có trang bị AI “học sâu” đặt tên là DeepinMind NVR, chỉ một năm sau khi Alphago là AI DeepMind của Google đánh bại Lee Sedol môn cờ vây

có thể thấy, Hikvision cố gắng tạo hình tượng là công ty công nghệ tiên tiến nghiên cứu và khám phá những kỹ thuật mới mang tính đổi mới sáng tạo trong mảng camera giám sát

Tài trợ nhà nước
tháng 10 năm 2017 ngài Tập Cận Bình thăm Hikvision để ca ngợi thành tựu phát triển nhân tài và đổi mới sáng tạo của công ty

tuy công ty thúc đẩy được một loạt sản phẩm đa dạng phục vụ nhu cầu khách hàng khắp thế giới, khó có thể bỏ qua rằng Hikvision được hậu thuẫn lớn từ chính quyền Trung Quốc, ta có thể đoán già đoán non rằng vị trí thống lĩnh thị trường camera giám sát ngày nay của Hikvision nhờ quan hệ thân cận với nhà nước và những hợp đồng béo bở tưởng thưởng cho những nỗ lực tận tuỵ trong nghiên cứu phát triển của công ty

CEO Trần Tống Niên (Chen Zongnian) của Hikvision là bí thư đảng uỷ của tập đoàn công nghệ điện tử Trung Quốc là công ty mẹ của Hikvision

trưởng bộ phận nghiên cứu ???Pusher Nyang??? của Hikvision còn có chức vụ nữa làm lãnh đạo cấp cao tại một phòng thí nghiệm trực thuộc bộ công an

Hikvision cũng được bộ phận an ninh nội bộ chính phủ làm khách hàng lớn - bắt đầu từ thế vận hội Olympics Bắc Kinh năm 2008, chính quyền Trung Quốc đã trả hàng tỷ đôla cho Hikvision

năm 2011 dự án camera an ninh thành phố Trùng Khánh Hikvision thu 1.2 tỷ usd trang bị hàng nghìn camera khắp đường phố Trùng Khánh

năm 2014 camera Hikvision cũng được lựa chọn cho hội nghị APEC ở Bắc Kinh

năm 2015 diẽu binh kỷ niệm chiến thắng Trung Quốc trong thế chiến 2 dùng camera Hikvision

tiền chính phủ Trung Quốc trả vào túi Hikvision là tương đối lớn - ví dụ năm 2015 tiền hoàn thuế, tài sản miễn trừ thuế và “dự án được tài trợ đặc biệt” đã chiếm 22% lợi nhuận của Hikvision

sau chuyến thăm của Tập chủ tịch tháng 10 năm 2017, Hikvision nhận thêm 200 triệu đôla viện trợ trong vòng một năm sau đó

chưa hết, Hikvision nhận được hàng tỷ đôla vay từ ngân hàng chính sách Trung Quốc, là tập đoàn tài chính sở hữu nhà nước có nhiệm vụ giải ngân những khoản vay tuỳ theo chính sách nhà nước, những khoản vay này có giá trị chiến lược và không cần tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng cho vay

ví dụ tương đương Mỹ có ngân hàng xuất nhập khẩu, dù tầm ảnh hưởng gây nhiều tranh cãi trong khối nhà nước Hoa Kỳ - có ý kiến cho rằng đây là cách khuyến khích xuất khẩu Mỹ ra nước ngoài, ý kiến khác chỉ trích đây là cách đưa tiền chùa cho những công ty có quan hệ chính trị

dù sao những khoản chi phí thấp đi nhờ được trợ giá, dẫn đến giá bán thấp của Hikvision đã chọc Mỹ tranh chấp và nộp đơn phàn nàn lên tổ chức thương mại thế giới WTO, theo luật WTO đã tuyên những khoản tài trợ chính phủ này là trái luật

có ý kiến cho rằng cạnh tranh và hạ giá thì người tiêu dùng luôn hưởng lợi, tuy nhiên không nên nhầm lẫn giữa ba quá trình: hạ giá, người tiêu dùng hưởng lợi, và có lợi cho thị trường - bởi vì hành động trợ giá ấy đã khuyến khích hành vi cố ý gây nhiễu loạn thị trường ví dụ như can thiệp tài trợ và bán phá giá, hiệu quả lâu dài sẽ loại bỏ các đối thủ cạnh tranh

thử nghĩ đến Amazon hay Google trở nên độc quyền nhờ cung cấp dịch vụ rẻ và hiệu quả - Hikvision không khác

Biến động thị trường
tiền chính phủ tài trợ đóng vài trò quan trọng và đã thu hút chú ý của truyền thông, nhưng đó chưa phải lý do khiến Hikvision và cả đối thủ nội Dahua chiếm được thị phần, nếu không nhờ hai thay đổi lớn trên thị trường ghi hình an ninh

đầu tiên là thay đổi ra đời thế hệ sản phẩm camera giám sát mới vào cuối thập niên 1990 đầu 2000

thế hệ trước đó, hầu hết camera giám sát là tín hiệu analog tín hiệu tuần tự truyền thống, sử dụng dây đồng gửi tín hiệu hình ảnh từ camera lên tivi

đầu thập niên 2000 camera kỹ thuật số dùng địa chỉ IP gửi qua Internet trở nên phổ biến, mang lại chất lượng hình ảnh rõ nét hơn mặc dù phức tạp hơn khi sử dụng, cài đặt hay sửa lỗi

công ty Mỹ như Honeywell, Pelco hay GE từng thống lĩnh thị trường camera analog, đã thất bại không chuyển đổi kịp

công ty Trung Quốc cùng công ty Axis của Thuỵ Sĩ chuyển kịp - người Mỹ bị bỏ bơ vơ phía sau, vẫn còn là nỗi thất vọng của nền sản xuất Mỹ ngày nay

thay đổi lớn thứ hai là tiêu chuẩn phim ảnh kỹ thuật số

năm 2018 ngành công nghiệp camera giám sát bắt tay nhau cùng phát triển một tiêu chuẩn mã nguồn mở ONVIF cho camera dùng địa chỉ IP - đó là những tay chơi lớn bao gồm Panasonic, Bosch, Canon, Axis và Sony

ONVIF sớm sau đó đã ra mắt một tiêu chuẩn video thống nhất cho phép camera dùng địa chỉ IP liên lạc với phần còn lại của hệ thống an ninh

nhóm các công ty trong ngành sớm phát triển camera sử dụng tiêu chuẩn này, đã giúp tránh được tình huống camera của nhà sản xuất này không liên lạc được với cơ sở dữ liệu hay hệ thống an ninh của nhà sản xuất nọ

nhưng cũng vì chuẩn mã nguồn mở, Hikvision và Dahua đã nhảy vào dùng nó làm cánh cửa mở ra thế giới, sản phẩm Trung Quốc có thể dễ dàng cắm vào hệ thống an ninh đương thời của phương Tây

hẳn là Hikvision cần tài trợ và ủng hộ của chính phủ Trung Quốc để thịnh vượng trên sân nhà đại lục, chuẩn mở ONVIF và cuộc chuyển đổi analog sang kỹ thuật số địa chỉ IP đã giúp Hikvision tận dụng những khoản tài trợ ấy để đào thoát ra ngoài biên giới quốc gia, để bắt nạt thị trường toàn cầu

Trump hoảng hồn
tháng 8 năm 2018 chính phủ Mỹ bắt đầu hoạt động để đảm bảo hệ thống camera ở những địa điểm quan trọng không sử dụng linh kiện Trung Quốc chế tạo, cấm Dahua và Hikvision khỏi chương trình mua sắm chính phủ Mỹ

cuối năm 2018 chính phủ Mỹ cho hai công ty hưởng "đặc lợi" giống Huawei, cấm xuất khẩu một số linh kiện thiết yếu Mỹ cho Hikvision, công ty Trung Quốc trang bị AI viết cho chip bán dẫn Intel và Nvidia - chip máy tính ấy của Hikvision được thiết kế bởi Ambarella công ty trụ sở California và gia công bởi Samsung và TSMC

kể từ đó cổ phiếu Hikvision tụt 25%, công ty bắt đầu quay sang kỹ thuật nội địa, tuyên bố tiến vào lĩnh vực trí thông minh nhân tạo, bỏ mảng an ninh, cố gắng phát triển giải pháp doanh nghiệp - ví dụ như AI đếm bò