Ma Cao và sòng bạc của tỷ phú Hà Hồng Sân

Ma Cao nằm ở cửa biển đồng bằng sông Châu Giang, cách Hồng Kong 60 km về phía tây, bao gồm bán đảo Ma Cao và hai đảo Đãng Tể và Lộ Hoàn; ngày nay, hai đảo được thông nhau qua vùng đất lấn biển Lộ Đãng Thanh, sáp nhập thành một đảo lớn

Ma Cao từng là một eo đất, ngày nay là một bán đảo được nối với đại lục, diện tích rộng 32.9 km vuông, bằng một nửa Manhattan (ảnh trên); dân số Ma Cao đâu đó 68 vạn, là một trong những nơi đông đúc nhất thế giới

Fan-tan
năm 1557 người Bồ Đào Nha thành lập một khu dân cư lâu dài tại Macau, trả 500 lạng bạc mỗi năm tiền thuê đất cho triều đình nhà Minh, khởi nghiệp làm một cảng, tạm-nhập-tái-xuất vải vóc và hàng dệt may ra khỏi Trung Quốc

thuở đầu, sòng bạc đã hoạt động ở Ma Cao và Quảng Châu lân cận, nơi đánh bạc được gọi tên là sòng Fan-tan đã xuất hiện nhiều nơi, bất chấp đây là kinh doanh trái phép

Fan-tan dịch nghĩa đen là "phân chia lặp đi lặp lại" là trò chơi may rủi đã lâu đời ở Trung Quốc: người chia bài (tán kún) sẽ sử dụng một chiếc nắp đậy được làm từ đồng để tách ra lấy một số lượng khuy nút ngẫu nhiên; bốn người chơi sẽ dự đoán số khuy nút còn dư trong hộp nắp đậy khi đã được chia đều cho 4

Fan-tan là trò chơi đơn giản, chỉ cần một ít khuy nút hoặc viên sỏi

thế kỷ 1700 khách thăm đã trình báo những vụ giết người, đánh nhau, cướp bóc, mại dâm và say xỉn; đã khá phổ biến những trường hợp thủy thủ bị chuốc rượu Trung Quốc rẻ tiền đến say bét nhè và bị trấn lột sạch đồ

những sòng Fan-tan cũng đi kèm với hoạt động buôn người; du khách đại lục đến Ma Cao đánh bạc, mắc nợ lớn và sau đó sẽ bị ép buộc lao động để trả nợ, bị bán đi xuất khẩu lao động

Sòng bạc
ngày 29 tháng 8 năm 1842 Trung Quốc thua chiến tranh thuốc phiện lần thứ nhất và ký Điều ước Nam Kinh trao Hồng Kông cho người Anh; nhà Thanh mở cửa năm cảng thương mại là Thượng Hải, Quảng Châu, Ninh Ba, Phúc Châu và Hạ Môn

Hồng Kông là trạm trung chuyển kinh tế đã cạnh tranh mất việc thương mại của Ma Cao, buộc thành phố đa dạng hóa danh mục đầu tư và ngành nghề kinh tế; Hồng Kông cũng giúp cung cấp cho thuộc địa Bồ Đào Nha những khách du lịch và con bạc

cuối thập niên 1840 thống đốc Ferreira do Amaral đơn phương tuyên bố Ma Cao là thuộc địa Bồ Đào Nha và trục xuất người Trung Quốc khỏi Ma Cao, chiếm đảo Đãng Tể và ngừng trả tiền thuê đất cho người Trung Quốc

thống đốc đã cho chính phủ Ma Cao bán giấy phép một số hoạt động kinh tế như buôn bán thuốc phiện, buôn bán thịt lợn và đánh bạc
năm 1847 Ma Cao bắt đầu bán giấy phép cho xổ số Trung Quốc, vẫn hoạt động đến ngày nay

năm 1849 Ma Cao bán một giấy phép độc quyền để vận hành những sòng Fan-tan

ngày 22 tháng 8 năm 1849 một nhóm người Trung Quốc đã chặn ngựa thống đốc, tấn công và chém đầu ông; vụ hành thích (ảnh trên) dẫn đến trận đánh pháo đài Passaleão [Latashi] của nhà Thanh, cách Ma Cao 1.6 km về phía bắc, còn gọi là Sự cố Baishaling (ảnh dưới)

ngày 12 tháng 9 năm 1849 thừa lệnh Xu Guangjin phó vương Lưỡng Quảng truy bắt kẻ chủ mưu hành thích là Shen Zhiliang, cơ quan chức năng bắt giữ tên này ở huyện Thuận Đức và thu hồi được thủ cấp và một tay của Ferreira do Amaral

Lư Cửu
năm 1848 Lư Cửu sinh ra ở Quảng Đông, năm 1857 ông di cư đến Ma Cao

năm 1868 Lư Cửu khá giàu có nhờ độc quyền buôn thịt lợn, ngân hàng và buôn bán thuốc phiện; Lư gia quản lý nhiều sòng bạc ở Ma Cao
năm 1897 Lư Cửu mua được một giấy phép đánh bạc độc quyền ở Quảng Châu, trả trước 2 triệu lượng bạc cho chính quyền

năm 1900 phó vương Lưỡng Quảng cấm mọi hình thức đánh bạc, nhưng không xóa nợ của Lư Cửu tiền trả để mua giấy phép, lúc này đã vô giá trị
năm 1907 cùng quẫn vì nợ, Lư Cửu treo cổ tự sát; Lư gia tiếp quản những sòng Fan-tan và tiếp tục vận hành đến năm 1912 giấy phép hết hạn

xây dựng vào năm 1889, dinh thự Lư gia (ảnh trên) là một ngôi nhà lịch sử nằm tại Sé, Ma Cao; đây là một trong những di tích của "Khu lịch sử Ma Cao" được UNESCO công nhận là Di sản thế giới từ năm 2005

chủ tịch Lo Keng Siu (ảnh trên) ủy ban Olympic Ma Cao ngày nay, là chắt nội của Lư Cửu, có 10 vợ và 27 đứa con

Khách sạn
năm 1930 Ma Cao chào bán những giấy phép kinh doanh độc quyền mới cho sòng bạc, có một công ty đã mua và sớm phá sản

năm 1937 chủ tiệm cầm đồ Kou Ho Neng (ảnh dưới) và doanh nhân lạc luộc Fu Tak-iam đã đồng sáng lập công ty Tai Heng và mua giấy phép độc quyền; vị trí ở khách sạn Grand là tòa tháp cao tầng nổi lên đầu tiên Ma Cao, thường xuyên chạy sự kiện và buổi hòa nhạc thu hút các con bạc

Grand Hotel xuất hiện trên phim ảnh, thu hút diễn viên khách mời nổi tiếng như Clark Gable (ảnh dưới) và Ian Fleming, tác giả điệp viên 007

năm 1959 Ian Fleming nhắc đến khách sạn Grand trong buổi thuyết minh phim ký sự du lịch 'Thrilling Cities' rằng các cô gái càng xinh đẹp và nhạc càng hay hơn khi khách leo lên tầng cao hơn ở khách sạn; nhưng Fleming gọi nó là "nơi không nên nhắc đến nhất trên Trái Đất"

công ty Tai Heng tiên phong Jin-ke thuê những tuyển dụng viên để lôi kéo con bạc đến sòng Fan-tan

vua cầm đồ Kou Ho Neng sử dụng sức ảnh hưởng của mình để duy trì độc quyền trong 20 năm, nhưng chủ yếu Fu Tak-iam quản lý công việc hằng ngày; khách sạn Grand thường xuyên kín phòng kể cả trong thế chiến 2, nhờ Bồ Đào Nha giữ thế trung lập

năm 1955 Kou mất, và năm 1960 Fu mất

Hà Hồng Sân
Stanley Ho là con lai dòng máu Do Thái Hà Lan và hậu duệ Trung Quốc ở Hồng Kông, trong một gia đình giàu có
năm 1929 thị trường chứng khoán sụp đổ đã tiêu hủy tài sản gia đình Hà Hồng Sân, hai trong số những anh em ruột của ông đã tự sát

năm 1941 quân Nhật xâm lược Hồng Kông, buộc Hà Hồng Sân chạy sang Ma Cao trung lập
Hà Hồng Sân khởi nghiệp đưa hàng hóa qua những phong tỏa kinh tế của Liên Hợp Quốc lên Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc trong chiến tranh Triều Tiên, nhờ đó ông cũng học được giá trị của việc ngồi lê đôi mách với giai cấp thượng tầng

năm 1961 chính quyền Ma Cao lại đấu thầu giấy phép độc quyền, Hà Hồng Sân sáng lập công ty STDM [Sociedade de Turismo e Diversões de Macao] nghĩa là công ty du lịch và giải trí Ma Cao

được tài phiệt bất động sản Henry Fok (ảnh trên) tài trợ, STDM thắng thầu giấy phép độc quyền với giá đưa ra 410 000 đôla Mỹ

thống đốc Jaime Silverio Marques (ảnh trên) muốn biến Ma Cao thành địa điểm vui chơi, giấy phép đi kèm với một khoản phí thuê cố định và điều kiện xây dựng một sòng bạc và khách sạn cao cấp

Hà Hồng Sân tạm thời chuyển đổi một thuyền buồm Trung Quốc thành sòng bạc 'Macau Palace' đã xuất hiện trong phim Điệp viên 007: sát thủ với khẩu súng vàng (ảnh dưới)

năm 1962 Hà Hồng Sân và STDM mở sòng bạc Estoril (ảnh dưới); ít lâu trước khi khai trương, chính phủ Ma Cao nhận một bức điện tín của Bồ Đào Nha yêu cầu ngừng tất cả hoạt động vui chơi; thống đốc đã cố ý cho xé bức thư

cuối thập niên 1960 bạo lực lan tỏa từ Cách mạng Văn hóa đã dẫn đến biểu tình và bạo lực, làm gián đoạn hoạt động du lịch

năm 1970 Hà Hồng Sân khai trương khách sạn Lisboa và khôi phục hoạt động đánh bạc

Độc quyền
năm 1974 thống đốc Garcia Leandro (ảnh dưới) yêu cầu tăng phí giấy phép

từ năm 1976 STDM trả cho chính phủ một tỷ lệ của doanh thu sòng bạc
năm 1986 Ma Cao công bố kéo dài giấy phép độc quyền của STDM thêm 15 năm, không những tăng phần trăm thuế lên STDM thành 30%, mà còn yêu cầu công ty đồng-đầu-tư vào cơ sở hạ tầng, giao thông và cơ sở giải trí của Ma Cao

STDM sở hữu cổ phần ở những khách sạn, hộp đêm, ngân hàng và bách hóa của Ma Cao; Hà Hồng Sân cũng nắm 90% số lượng những tàu cánh ngầm, đưa khách du lịch Hồng Kông đến Ma Cao
đỉnh điểm, có lúc 30% người lao động Ma Cao được thuê làm bởi STDM và những công ty liên kết với STDM

Hà Hồng Sân tự gây dựng hình ảnh là nhà thiện nguyện, tặng tiền cho bệnh viện, trường học và quỹ học bổng

năm 1996 STDM đóng góp 60% doanh thu của chính phủ Ma Cao

Tham nhũng
cuối thập niên 1960 Ma Cao nổ ra bạo loạn của phe cánh tả

ở Ma Cao, cảnh sát giao thông có thể được đưa hối lộ một vài pataca để đỡ bị viết giấy phạt; hoặc có thể trả hàng nghìn đôla để tạm-nhập-tái-xuất những vật phẩm từ Hồng Kông đi đến châu Âu
thập niên 1980 xảy ra một bê bối lớn: bộ trưởng công an Ma Cao phát hành giấy tờ giả mạo cho người muốn xin quốc tịch Bồ Đào Nha

rồi những câu chuyện đút túi riêng tiền quỹ xây dựng bệnh viện công lập, tràn lan công trình xây dựng trái phép và xây dựng không đúng theo quy định; nạn buôn người cho những quán massage

Hồng Kông cũng xảy ra tình trạng tương tự, nhưng ở Hồng Kông có ủy ban độc lập chống tham nhũng [ICAC independent commission against corruption] còn Ma Cao thì tình trạng vẫn tiếp diễn

Tư bản thân hữu
giới lãnh đạo Bồ Đào Nha ở Ma Cao rất nhỏ, thường hôn thú cận huyết và sống mặc kệ nhân gian
công chức nhà nước Ma Cao thường rất khó bị sa thải, cùng với một hệ thống "nước trong quá thì không có cá" đã tạo động lực cho những lãnh đạo nhà nước đưa họ hàng thân thích vào hàng ngũ công bộc

nghiên cứu thường chỉ ra mối quan hệ 3-bên giữa chính phủ Ma Cao, ngành công nghiệp sòng bạc và giới tội phạm

Tội phạm
khi còn sống, Hà Hồng Sân luôn chối bỏ bất cứ liên đới nào với tội phạm có tổ chức, tuyên bố không có bằng chứng cụ thể

70% khách đến Ma Cao là từ Hồng Kông, đi thuyền cánh ngầm qua chơi ở sòng bạc
thập niên 1970 tội phạm và băng đảng đã hoạt động là những phe vé, mua vé tàu và bán lại với giá cao; khách du lịch phản đối, nên STDM ký thỏa thuận với băng đảng: đừng can thiệp vé tàu, thì STDM sẽ dọn đường cho các băng đảng kiếm tiền bên trong các sòng bạc

họ ra mắt hệ thống 'junket' cách mạng hóa hệ thống Jin-ke cũ, vốn thuê nhân viên booking lôi kéo khách; nói chung, junket là nhân viên tiếp thị sẽ lôi kéo các con bạc đến sòng bạc; những nhân viên này sẽ bán-trước [pre-sale] những chip sòng bạc cho khách với giá chiết khấu, và được hưởng hoa hồng của việc bán

Phòng VIP
năm 1976 Hà Hồng Sân ra mắt những phòng VIP phục vụ riêng những người đánh bạc lớn [high roller] tách khỏi tầng lớp bình dân

giữa thập niên 1980 Hà Hồng Sân, một cách không chính thức, bắt đầu thuê-ngoài hoạt động của phòng VIP cho những tổ chức thứ ba; hành động này là trái phép, theo luật Gaming Ma Cao năm 1982, nhưng không có tài liệu nào được ghi lại
theo thỏa thuận, tổ chức thứ ba đồng ý mua một số lượng cố định những chip STDM, đâu đó 10 triệu pataca mỗi tháng
hệ thống junket đã cho phép STMD chào bán tín dụng cược [gambling credit] thông qua những tổ chức thứ ba này, thực tiễn hiện hữu ở Las Vegas nhưng bị cấm cho STDM ở Ma Cao

vấn đề lớn nữa là làm thế nào để đòi nợ? Tòa án đại lục không công nhận và cũng không thi hành đòi nợ từ Ma Cao; cho nên, với những thầu phụ của phòng VIP thì khả năng bảo đảm thanh toán bằng... những cách khác... là cần thiết

Bùng nổ
từ năm 1985 doanh thu gộp của sòng bạc đã tăng từ 225 triệu đôla lên đến 2.35 tỷ đôla sau mười năm

cuối thập niên 1990 hơn 1 vạn cá nhân làm việc ở những hoạt động 'vùng xám' này; Ma Cao chỉ có 4300 cảnh sát, xung đột và bạo lực giữa các băng đảng thường diễn ra ở thế giới ngầm, nhưng có lúc xô xát ồn ào
năm 1993 'mãnh hổ quận Loan Tể' Chan Yiu-hing bị bắn chết ở Hồng Kông đã kích động chiến tranh giữa băng đảng Hồng Kông và Ma Cao khi băng đảng Hồng Kông cố gắng mở rộng địa bàn vào Ma Cao

trong ba năm trước ngày 20 tháng 12 năm 1999 Bồ Đào Nha trao trả Ma Cao, hơn 122 người chết vì bạo lực: đốt phá, bắn súng, bom lửa, bắt cóc và ám sát
tháng 11 năm 1996 phó giám đốc Cục Thanh tra Cờ bạc Ma Cao bị bắn hai phát vào lưng bởi một tay súng lái xe máy, ông may mắn thoát chết
tháng 4 năm 1997 một doanh nhân Hồng Kông bị ám sát bên ngoài khách sạn Hyatt Regency

rồi một vụ cướp tàu cánh ngầm đang đi trở về Hồng Kông, cướp đi hàng chục vạn đôla
và một vụ tìm được hai đầu phụ nữ trong một chiếc túi bị bỏ lại ở khách sạn
báo chí đương thời đã liên hệ bạo lực với chiến tranh băng đảng giành quyền kiểm soát những phòng VIP này, những tay súng đánh thuê có liên hệ với quân đội Trung Quốc đã được mang từ bên ngoài biên giới

nổi tiếng là xung đột giữa 'Wai phố chợ' Ng Wai lãnh đạo băng 14K của hội Tam Hoàng và cựu đệ tử 'răng sứt' Doãn Quốc Câu, trong đó Doãn Quốc Câu khét tiếng sản xuất bộ phim tự truyện "Casino" được quay trên đường phố Ma Cao
Doãn Quốc Câu (ảnh dưới: giữa) muốn quay một cảnh phim trên cầu Ma Cao - Đãng Tể, bấy giờ chỉ có 2 cầu nối, và đã tự ý chặn hai đầu cầu trong 2 giờ; cảnh sát đã không can thiệp

tháng 5 năm 1998 Doãn Quốc Câu tổ chức ám sát cảnh sát trưởng với một quả bom cài trên ô tô; sau nhiều giờ, chính quyền thuộc địa đã bắt giữ 'răng sứt' nhưng vất vả khó buộc được tội; sau hai phiên xét xử, Doãn Quốc Câu bị kết tội và xử giam chỉ 1 tháng trước sự kiện trao trả Ma Cao

chính phủ Trung Quốc cử một nghìn cảnh sát đến Châu Hải truy bắt băng đảng, tịch thu tài sản của Doãn Quốc Câu và bắt giam những đồng phạm

Độc quyền kết thúc
Hà Hồng Sân đã sớm bắt nối với những đảng viên cấp cao để xin cấp lại giấy phép; nhưng chính quyền Ma Cao mới và trưởng quan hành chính Hà Hậu Hoa (ảnh dưới nhượng độc quyền sòng bạc mới cho ba nhà thầu, trong đó có một công ty trò chơi nước ngoài; có 21 đơn ứng thầu, Hà Hồng Sân giành được 1 trong 3 suất nhượng quyền [concession] thông qua một công ty con của STDM; 2 suất còn lại thuộc về Wynn Resorts và Galaxy Entertainment

Galaxy trao một suất thầu-phụ [sub-concession] cho công ty con Las Vegas Sands của Sheldon Adelson để xây dựng sòng bạc Sands Macau

Wynn trao một suất thầu-phụ cho Melco PBL

Hà Hồng Sân trao suất nhượng-quyền-phụ cho hai trong số 17 đứa con, một người trong đó là con gái Hà Siêu Quỳnh

năm 2018 Hà Hồng Sân mất; bất chấp những tranh chấp gia đình về quyền quản lý STDM, Hà Siêu Quỳnh là người đứng đầu mới của đế chế

năm 2015 có 36 sòng bạc ở Ma Cao, cùng với thỏa thuận năm 2003 đưa dòng người đại lục đến Ma Cao, nền kinh tế đã tăng trưởng lên tầm cao mới

năm 1966 sự cố 12-3 (ảnh trên) định đoạt số phận Ma Cao; chính phủ Bồ Đào Nha chỉ thu tiền thuê giấy phép, còn lại đã buông, để mặc nền kinh tế Ma Cao cho một độc quyền sòng bạc