Trung Quốc gặp khủng hoảng cận thị, nhiều người đeo kính áp tròng hoặc phẫu thuật LASIK (laser tia cực tím)
Đại lục có đâu đó 600 đến 700 triệu người mắc tật cận thị, con số dự đoán sẽ lên 950 triệu
Tỷ lệ cận thị của đại lục cũng cao hơn phương Tây – đến một nửa dân số
Cận thị là vấn đề chung của châu Á, nhưng đại lục cũng ảnh hưởng nặng nhất, không phải vì nguyên nhân di truyền.
Cận thị là tật khúc xạ của mắt
Nhãn cầu bị kéo dãn và hình thù mới khiến ánh sáng không tụ về đúng được lên võng mạc.
Tật cận thị có thể khắc phục bằng cách đeo kính, nhưng nếu để nặng sẽ dẫn đến những bệnh khác như bong giác mạc, cườm nước và đục thuỷ tinh thể.
Tật cận thị đặc biệt phổ cập ở giới trẻ. Một nghiên cứu tật khúc xạ ở các trường thành phố Thiên Tân cho thấy quá trình cận thị bắt đầu từ tuổi 6 đến 7 khi trẻ bắt đầu học tiểu học, và nặng lên từ đó.
Quá trình tăng độ cận tiếp diễn hết giai đoạn học tiểu học và đạt 90% khi trẻ 12 tuổi.
ở một số đô thị, hơn 80% trẻ mắt mắc tật khúc xạ và 10 đến 20% bị nặng. Nông thôn đỡ hơn tỷ lệ mắc chỉ bằng một nửa.
nghiên cứu sinh nhắc đến tật cận thị là bệnh dịch hoành hành, đặc biệt đáng lo vì tật cận thị nhìn chung được coi là không thể đảo nghịch bằng phương pháp tự nhiên.
Nguyên nhân
Có cả lý do di truyền và môi trường.
Nghiên cứu ở đại lục cho thấy những nguyên nhân liên quan đến độ tuổi, cha mẹ bị cận thị, ở trong nhà nhiều, dùng các thiết bị điện tử nhiều, và thời gian học nhiều.
Nguyên nhân cuối cho thấy những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến làm chính sách giáo dục tuổi mới lớn.
Học sinh đại lục đối mặt với áp lực học hành căng thẳng, nhiều bài tập về nhà, lớp học thêm và giờ học kéo dài.
Một nghiên cứu 2 năm thực hiện năm 2015 cho thấy một nửa số trẻ lớp 4 dành hơn nửa tiếng làm bài tập toán về nhà, 44% trẻ học lớp phụ đạo toán và lớp học tiếng Trung, hơn 60% trẻ ngủ dưới 8 tiếng mỗi ngày một phần do gánh nặng bài tập về nhà.
Trẻ càng dành nhiều năm cho giáo dục thì càng dễ mắc cận thị. Đến khi trẻ vào đại học, tật cận thị gần như đã phổ cập. Ở Thượng Hải đến 97% sinh viên tốt nghiệp mắc cận thị.
Một nghiên cứu chỉ ra kết quả trường lớp có tỷ lệ thuận với bệnh cận thị - đặc biệt môn toán và ngôn ngữ Trung và Anh – kể cả khi đã điều chỉnh với các chỉ số BMI, hoạt động ngoài trời, thời gian nhìn màn ảnh, thời gian đọc và bố mẹ cận thị.
Quy chiếu theo ấy, gia đình càng giàu hoặc sống ở khu càng giàu thì khả năng trẻ bị cận thị càng cao.
Ưu tiên chú ý
Tật khúc xạ đã gây một số ảnh hưởng kinh tế. Ví dụ, ước tính chi hàng năm Trung Quốc cho điều trị và ngăn ngừa cận thị khoảng 10 tỷ đôla tương đương 69 đôla mỗi người, cao hơn tổng chi phí tương tự Hoa Kỳ vào khoảng từ 4 đến 7 tỷ
Dù sao thì chính phủ đại lục cũng chỉ ra được vấn đề chính sách y tế và sức khoẻ, cố gắng giảm tốc độ cận thị đang lan rộng từ thập niên 1960 đã phát triển chương trình thể dục mắt, dựa theo kinh nghiệm trị liệu truyền thống Trung Quốc.
Chương trình đương nhiên thất bại.
Năm 2018 Tập Cận Bình lưu ý tỷ lệ cận thị cao đang lu mờ sức khoẻ và thể trạng của trẻ em, nói: “Cận thị học sinh ở nước ta cho thấy xu hướng lan rộng và trẻ hoá, ảnh hưởng nghiêm trọng sức khoẻ lẫn tâm lý trẻ nhỏ. Đây là vấn đề lớn liên quan đến tương lai đất nước và quốc gia. Phải chú trọng đặc biệt và không thể để [bệnh] lan rộng.”
Vậy nên, bộ giáo dục Trung Quốc đã lãnh đạo một hiệp hội để cố gắng tìm vấn đề, lôi cả 8 phòng ban chính phủ trung ương vào cuộc – để hiệp hội ra chính sách bao trùm
Ngăn ngừa
Nhiều thần thoại nổi tiếng về phòng tránh cận thị:
Tập thể dục mắt kiểu Trung Quốc
Ăn cà rốt
Uống thuốc dầu cá
Ngủ nhiều
Thực tiễn thì, cách duy nhất có hiệu lực nhân quả trong ‘ngăn ngừa’ cận thị là dành thời gian hoạt động ngoài trời.
Trẻ chơi ngoài trời nhiều thì ít khả năng mắc tật cận thị.
Điều tra ngẫu nhiên và phi ngẫu nhiên, nhiều nghiên cứu đều xác nhận.
rằng trẻ tộc người Hoa ở Sydney hiếm bị cận thị hơn trẻ ở Singapore, khác biệt đáng kể duy nhất là trẻ ở Sydney chơi ngoài trời 13.75 giờ mỗi tuần trong khi trẻ Singapore chơi ngoài 3.05 giờ.
Cơ chế giải thích lý do ra ngoài trời tạo hiệu ứng bảo vệ này vẫn chưa rõ. Nghiên cứu lên động vật đã gợi ý rằng có thể vì cường độ của ánh sáng mặt trời giải toả hormone ‘hạnh phúc’ dopamine lên võng mạc.
Ngoài ra, chưa rõ liệu cho trẻ ra ngoài có tác dụng giảm tốc độ tăng độ cận thị hay không.
Phát hiện cũng đủ cho các nhà làm chính sách bắt đầu ra luật.
năm 2018 kế hoạch 5 năm Trung Quốc lần thứ 13 – kế hoạch khá thận trọng – mục tiêu giảm tỷ lệ cận thị đi 0.5% mỗi năm trong 5 năm, muốn đến năm 2030 tỷ lệ cận thị học sinh tiểu học còn dưới 38% trung học cơ sở dưới 60% và trung học phổ thông dưới 70%
kế hoạch trải rộng khá nhạy cảm. Ví dụ chú ý tăng số lượng bác sĩ nhãn khoa, gửi thêm bác sĩ mắt về nông thôn và giáo dục phụ huynh về tầm quan trọng của đeo kính.
Một điểm đáng chú ý là chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu cụ thể cho những nhân tố nổi tiếng gây cận thị, mục tiêu được lên báo nhiều nhất là nhắm vào trò chơi điện tử.
Ngành trò chơi điện tử Trung Quốc lớn nhất thế giới, dẫn dắt bởi những công ty đại chúng như Tencent.
Chính sách mới hạn chế thời gian trẻ được chơi điện tử và đôi khi kiềm hãm cả doanh số bán trò chơi điện tử luôn.
Báo chí phương Tây khi viết về sự kiện này thường đề cập những chính sách này đôi khi đánh nặng tay, viết như thế nên họ cũng thường bỏ qua chi tiết quan trọng không kém là chính sách hạn chế học thêm.
Như đã nói, tật cận thị tỷ lệ thuận với kết quả học tập, trẻ học càng nhiều càng dễ bị cận thị.
Giáo dục đại lục vẫn nổi danh học nặng – thiên về làm bài tập về nhà và thi cử từ trường mầm non cho đến tiểu học – cho nên việc Trung Quốc can thiệp tật cận thị và cải cách giáo dục là khá gắn liền với nhau.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 13 kêu gọi mỗi trẻ dành 2 giờ mỗi ngày ra ngoài trời và cấm bài tập viết về nhà trong hai năm đầu đi học, hạn chế bài về nhà còn 60 phút từ lớp 3 đến lớp 6 và còn 90 phút kể về sau.
Chìa khoá để duy trì cắt giảm bài về nhà là liệu phụ huynh có tìm cách bù lại lệnh hạn chế bằng cách thuê gia sư riêng không.
Tháng 7 năm 2021 Trung Quốc ra mắt đạo luật mới biến các công ty gia sư thành các tổ chức phi lợi nhuận và giới hạn số giờ được hoạt động.
Lệnh đã quét sạch giá cổ phiếu của những công ty đại chúng trong ngành gia sư Trung Quốc – ngành 100 tỷ đôla - liệt trên sàn chứng khoán Mỹ.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 14
Kết thúc kế hoạch thứ 13, chính phủ xoay xở đạt được những thành tựu chính sách, tự ra báo cáo rằng nhận thức của người dân về sức khoẻ mắt đã tăng, số bác sĩ nhãn khoa tăng thêm 47000 và đã thực hiện thành công thêm những ca mổ đục thuỷ tinh thể.
Tháng 10 năm 2021 chính phủ thông báo đã giảm được tỷ lệ cận thị đi 0.9% từ 53.6% năm 2018 còn 52.7% năm 2020 phù hợp với mục tiêu 0.5% đề ra trong kế hoạch.
ấy là chưa nhắc đến 2.5% tỷ lệ tăng tật cận thị từ năm 2019 sang năm 2020 do thực thi những chính sách dạy học trực tuyến trong đại dịch cúm covid.
ở một số nơi, ảnh hưởng của học trực tuyến có phần nghiêm trọng hơn. Ở Trùng Khánh tỷ lệ cận thị tăng từ 44.6% năm 2019 lên 55% năm 2020
kế hoạch 5 năm thứ 14 giai đoạn 2021 đến 2025, ở khía cạnh ngăn ngừa cận thị, kế hoạch nhấn mạnh mở rộng phủ sóng chăm sóc y tế mắt và giám sát đến 90% trẻ nhỏ.
Phần lớn kế hoạch chú ý vào củng cố lực lượng bác sĩ nhãn khoa đại lục.
Quốc gia khác
Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore và Hồng Kông đều đang kiềm chế để cắt giảm nạn tật cận thị hoành hành trong dân.
Đài Loan cũng ảnh hưởng nặng, hầu hết bạn tác giả đeo kính cận.
Lên đến 84% học sinh phổ thông Đài Loan bị cận thị, tuy nhiên cũng đạt một số thành công hạn chế.
Trước năm 2010 chính sách chính phủ Đài xoay quanh khuyến khích tập thể dục mắt và mát xa mắt.
Sau nghiên cứu về lợi ích từ hoạt động ngoài trời, chính phủ Đài Loan ban hành chính sách can thiệp quốc gia gọi là chương trình Tian-Tian ngoài trời 120
Chương trình quy định 120 phút ngoài trời mỗi ngày, 10 phút nghỉ giải lao cho mỗi buổi học 30 phút.
Chương trình đạt hiệu quả.
Độ thịnh hành của tật cận thị ở học sinh tiểu học sau năm 2010 giảm từ đỉnh 50% năm 2011 còn 46% năm 2015
Chính phủ Đài mở thêm chương trình nữa gọi tên là thể thao và sức khoẻ 150 để quảng bá bổ sung 150 phút hoạt động thể chất mỗi tuần
ở Hàn Quốc, nạn cận thị đặc biệt tồi tệ
năm 2012 một nghiên cứu cho thấy 96% nam 19 tuổi ở Seoul bị cận trong đó 22% cận nặng.
vấn đề là Hàn Quốc có một hệ thống dạy thêm phụ đạo bùng nổ 75% học sinh học thêm trung bình 7 giờ phụ đạo mỗi tuần.
Trung Quốc cải cách giáo dục tư năm 2021 vì nhiều lý do, tránh lập lại tình trạng của Hàn Quốc có thể là một nguyên nhân.
Kết
Tật cận thị cũng đang hoành hành trên thế giới có lẽ vì cũng những lý do trên: trẻ ở trong nhà học hoặc xem màn hình điện tử thường xuyên hơn, ảnh hưởng cách ly dịch covid toàn cầu.
Trung Quốc cải cách giáo dục tư có lẽ là một động thái đúng. Nhưng thử thách lớn hơn là cải cách thái độ và lộ trình cho giáo dục trẻ nhỏ trong cả cộng động.
Thành công từ lâu đã mặc định là vào một trường đại học xịn xò – quyết định bằng khả năng đạt điểm cao trong một kỳ thi định đoạt số phận.
Hệ thống giáo dục ấy chất gánh nặng lên giới trẻ và phụ huynh, chọc mù mắt theo đúng nghĩa đen.
Hệ thống ấy khó bền vững được
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét