Trung Quốc và ponzin tài chính Ezubao

có những ponzi phát triển từ từ, âm thâm qua mắt luật pháp - như Bernard Madoff - trong khi ponzi Ezubao thì lớn mạnh và sớm bùng nổ: còn không kịp trở tay để tìm cách chuyển mình thành một công ty lành mạnh.

Tốc độ phát triển và bùng nổ của Ezubao dường như là một trong những lý do mà chính phủ Trung Quốc viện dẫn để ra quy định đối với Ant Group. Bê bối Ezubao trực tiếp gắn liền với sụp đổ tài chính từ thất bại trong quy định lên fintech và đã tạo đám người phản đối làm bất ổn xã hội - Đây là nỗi sợ hãi lớn nhất của chính phủ Trung Quốc

Cuối tháng 10 năm 2020 một bình luận ẩn danh xuất hiện trên các kênh chính thức thuộc sở hữu nhà nước, chỉ ra rằng nếu một công ty tham gia vào kinh doanh những việc giống như ngân hàng (tức là nhận tiền gửi và cho vay), thì nó nên được quy định là một ngân hàng. Ezubao, những nền tảng cho vay P2P và Ant Group có thể tự quảng cáo mình là các công ty công nghệ tiên phong cho một mô hình tài chính hoàn toàn mới. Nhưng các nhà quản lý tài chính của Trung Quốc không bị thuyết phục. Về bản chất, những công ty ấy chỉ bình thường và sử dụng chiến lược tài chính giống như bất kỳ ngân hàng nào khác trên thế giới.

Các mô hình Ponzi và gian lận tài chính đã có từ thời xa xưa ở khắp mọi nơi.

ở Trung Quốc, Ezubao đã lợi dụng xu hướng cho vay giữa người với người [P2P] để thu lợi nhuận bất hợp pháp. Ezubao bùng nổ vào năm 2014 và nhanh chóng thu về 7,6 tỷ đô la. Ezubao nói với các nạn nhân rằng tiền sẽ được chuyển đến những người vay có uy tín. Tuy nhiên, tiền đã đi vào túi Ezubao.

năm 2015 Ezubao đã sụp đổ và 900 000 "nhà đầu tư" không lấy lại được tiền

Thế giới P2P
Nền kinh tế Trung Quốc - đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ - bị thiếu vốn. Hệ thống ngân hàng kiểm soát khoảng 75% các giao dịch tài chính trong nước. Nhìn chung, các ngân hàng thương mại ưa thích các khách hàng sộp, rủi ro thấp như các công ty nhà nước.

Kết quả là các doanh nghiệp vừa và nhỏ [SME - small and medium enterprise] và các công ty khởi nghiệp bị bỏ đói vốn. Mặc dù tuyển dụng phần lớn dân số và tạo ra phần lớn sản lượng kinh tế, các công ty này nhận được chưa đến một phần ba tổng số tín dụng ngân hàng. Các nền tảng cho vay P2P đã phát sinh để đáp ứng nhu cầu thị trường này.

Các nền tảng cho vay P2P giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản vay trực tiếp giữa người cho vay và người vay. Người vay chọn dự án và công ty mà họ muốn tài trợ. Nền tảng tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch và nhận hoa hồng phần trăm.

Nền tảng cho vay P2P không phải là mới. Chúng tồn tại ở Mỹ và Anh. Ví dụ ở Mỹ có Lending Club. Các yếu tố để thành công trong loại hình kinh doanh này liên quan đến việc duy trì niềm tin của người dùng nền tảng, đảm bảo tính minh bạch tuyệt đối của toàn bộ hoạt động và duy trì vị thế trung lập, đáng tin cậy lẫn nhau giữa người cho vay và người vay.

Ezubao
Năm 2014 doanh nhân Ding Ning từ tỉnh An Huy đã đăng ký kinh doanh công ty Jinyirong Network Technology với số vốn khởi nghiệp 15 triệu đôla Mỹ vận hành một nền tảng cho vay P2P có tên Ezubao

Theo thông lệ tiêu chuẩn đối với hầu hết các công ty có tham vọng lớn, Jinyirong tương tự thuộc sở hữu của tập đoàn vỏ bọc [shell] nước ngoài là Yucheng Group có trụ sở tại Quần đảo Virgin thuộc Anh. Điều này thường được thực hiện bởi các công ty Trung Quốc muốn niêm yết lên sàn chứng khoán

Tập đoàn Yucheng cũng thành lập một nhóm các chi nhánh. Họ có nhiều tên khác nhau - Zhima Finance, Yushen Finance và Yinuo Fortune - nhưng tất cả dường như đều phục vụ một mục đích: đại lý bán lẻ các sản phẩm Ezubao

Dinh Ning là ai?
mới 33 tuổi khi sáng lập Ezubao, Ding Ning lớn lên ở thành phố Bạng Phụ [Bengbu] tỉnh An Huy. Hơn một triệu người sống ở Bạng Phụ nhưng nhìn chung thì thành phố khá vô danh. Ding Ning có một em trai và một vài anh chị em cùng cha khác mẹ.

Cha mẹ Ding Ning đã thành lập một nhà máy nhỏ sản xuất khoá chì [lead seal] và phụ kiện [fitting] kim loại cho xây dựng đường sắt và vận tải container, tuyển dụng hơn một trăm nhân viên: Hoạt động kinh doanh của nhà máy đang trên đà suy giảm - lợi nhuận năm 2014 chỉ đạt 43000 đôla Mỹ

Ding Ning được hàng xóm mô tả là một chàng trai "đần độn" với trí tuệ [IQ] và trí tuệ cảm xúc [EQ] trung bình. Anh không quan tâm đến việc phát triển một công ty công nghiệp, đặc biệt nếu chỉ là doanh nghiệp sản xuất khoá chì

Thay vào đó, Ding Ning tìm mọi cách để trở nên giàu có và đã dấn thân vào lĩnh vực tài chính, tuyên bố: "chuyên môn tài chính là công việc đẳng cấp nhất của một thực thể công nghiệp." Ding Ning tham gia với người anh em họ được đào tạo tại Úc và bắt đầu khám phá thế giới tài chính Internet

"Sản phẩm"
Ezubao chủ yếu hoạt động trong Khu thương mại tự do Thượng Hải, nơi thả lỏng các quy định

Số tiền tối thiểu bạn cần để đầu tư vào bất kỳ sản phẩm tài chính nào trong sáu sản phẩm tài chính của Ezubao là 1 nhân dân tệ: Tỷ suất lợi nhuận hàng năm được quảng cáo dao động từ 9-15%. Thông thường, thời gian nắm giữ là 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng. Và các nhà đầu tư có thể rút tiền chỉ 2 hoặc 10 ngày sau khi gửi đề nghị xin rút

Nếu không phải vì thực tế là chúng không có thật, những khoản vay này đáng ra là những khoản đầu tư tuyệt vời. Thật ngạc nhiên, Ezubao đã quảng cáo công khai trên các mạng truyền hình thuộc sở hữu của chính phủ như đài truyền hình trung ương Trung Quốc [CCTV - China central television] và trên đường sắt cao tốc

Nhanh chóng, công ty bắt đầu thu hút "các nhà đầu tư" - gọi được 7.6 tỷ đôla từ 909000 nhà đầu tư cá nhân. Vào thời kỳ đỉnh cao, Ezubao chiếm 5% toàn bộ ngành cho vay P2P - giữ vị trí thứ tư về thị phần chỉ sau một năm rưỡi hoạt động

Ném tiền qua cửa sổ
Chỉ một trong số 207 công ty được liệt kê trên nền tảng Ezubao là được vay tiền. Phần còn lại chỉ là hư cấu.

Yucheng Group công ty mẹ [holding] của Ezubao đã thuê một tòa nhà văn phòng rộng 10.000 mét vuông trên đường vành đai thứ ba của Bắc Kinh. Chỉ riêng tiền thuê hàng năm cho tòa nhà này ước tính đã tiêu tốn 52 triệu đôla một năm.

bên cạnh chi phí thuê văn phòng khổng lồ, Yucheng còn trả những chi phí khác như tiền quảng cáo CCTV tiêu tốn 3.6 triệu đôla một tháng.

thêm nữa, công ty trả mức lương khổng lồ cho nhiều nhân viên không đủ tiêu chuẩn: hơn 100 triệu đôla một năm - ví dụ, Ding Dian, em trai của sáng lập Ding Ning, gia nhập tập đoàn Yucheng với mức lương mỗi tháng là 146000 USD. Trước đó, Ding Dian kiếm được mức lương hằng tháng chỉ 2600 USD

Hầu như tất cả các nhân viên cấp cao của công ty đều ít hoặc không có kinh nghiệm thực tế trong đầu tư hoặc quản lý tài chính.

Hầu hết trong số họ dường như là những phụ nữ xinh đẹp, được thuê từ cộng đồng hẹn hò cao cấp (những ứng dụng, trang web và dịch vụ hẹn hò kết nối những anh chàng giàu có với phụ nữ đẹp).

Và tất cả những điều này chỉ mới tính những chi phí những hoạt động kinh doanh "hợp pháp". Ding Ning đã sử dụng số tiền này để tài trợ cho lối sống xa hoa, có mối quan hệ "thân thiết" với tất cả các nữ giám đốc điều hành cấp cao, và thoải mái tặng quà cho những phụ nữ xinh đẹp ấy

Một trong những người phụ nữ ấy là Zhang Min, được cho là đã nhận từ Ding Ning một viên kim cương hồng trị giá 1.5 triệu đôla và năm 2015 được tặng biệt thự ở Sentosa Cove, Singapore (ảnh trên) trị giá 23.8 triệu đôla. Anh cũng thưởng cô tổng cộng 80 triệu USD tiền mặt.

Tổng giá trị của những món quà đó ước tính 150-230 triệu USD. Tất cả được thanh toán bằng tiền thu được từ các khoản đầu tư của các nạn nhân xấu số

Sụp đổ
tháng 12 năm 2015 tin tức đã được đưa lên rằng Ezubao đang bị điều tra về tội phạm tài chính.

Vài ngày sau, cảnh sát bắt giữ Ding Ning và các giám đốc điều hành cấp cao khác. Trang web của công ty bị đóng cửa - đóng băng khách hàng không được rút tiền nữa

Ezubao đã lừa đảo các nhà đầu tư khắp Trung Quốc

Khi các nhà điều tra tiếp cận, các nhân viên công ty đã đóng gói hơn 1200 tập hồ sơ công ty vào hơn 80 túi nylon và chôn chúng dưới sáu mét đất bên ngoài thành phố Hợp Phì tỉnh An Huy. Cảnh sát Trung Quốc đã phải mang theo thiết bị xây dựng để thu hồi tang vật

Nhiều người đã mất tiền - và công chúng nổi dậy trong cơn thịnh nộ: Một trăm ngàn người được kể lại là đã tuần hành đến Bắc Kinh để kiến nghị cục chống tham nhũng là Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, đòi lại công lý và trả lại tiền cho họ

Một sự kiện như vậy - nhất là lại xảy ra ở Bắc Kinh - tất nhiên, là cực kỳ cấm kỵ: Nó thu hút sự chú ý của mọi người.

tháng 8 năm 2016, cảnh sát đã truy tố 9 nghi phạm về tội gian lận tài chính và gọi vốn, bao gồm cả Ding Ning và Zhang Min kể trên. Ding bị kết án tù chung thân và phạt 10 triệu USD cho tội danh của mình trong khi các đồng phạm nhận án tù 5-15 năm.

Sẽ mất gần 5 năm để mọi khoản tiền được trả lại cho các nhà đầu tư ban đầu, ước tính sẽ thất thoát khoảng 65-80% số tiền đầu tư

Khi Ezubao lớn mạnh và bùng nổ trên thị trường, không hiếm người đã nghĩ rằng sản phẩm tài chính của công ty hời đến mức khó tin: người ta có thể đã biết rằng toàn bộ vở kịch Ezubao chỉ là một gian lận tài chính - nhưng họ muốn tham gia sớm, khi khởi nghiệp Ezubao còn xuôi chèo mát mái. Ai ngờ Ezubao nát quá nhanh và các nhà đầu tư bị mắc kẹt trong làn sóng bán tháo [bear trap] mà không kịp rút ra.

Hậu quả
dù sao thì thiệt hại mà những trò gian lận trực tuyến gây ra cho xã hội là không thể đo lường được. Đây là tiền tiết kiệm cả đời của người ta. Và tất nhiên, vụ bê bối đã gây bất ổn theo cách mà chính phủ không bao giờ có thể chấp nhận được

Tập Cận Bình đã nêu đích danh vụ bê bối Ezubao trong một bài phát biểu tháng 4 năm 2016 trước uỷ ban kiểm tra kỷ luật trung ương CCDI

"Vụ án Ezubao xảy ra mới đây đã gọi vốn bất hợp pháp dưới biểu ngữ quảng cáo "tài chính Internet", gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản cho những người liên quan và tác động rất xấu đến xã hội. Ngày nay, ngày càng có nhiều vụ gian lận trực tuyến, với phương thức hoạt động [modus operandi] mới và sử dụng công nghệ tiên tiến hơn ..."

sau sự sụp đổ của mô hình tài chính Ezubao, các nhà quản lý bắt đầu thấy nhiều tín hiệu khả nghi khác. Ví dụ, công ty 51 Credit Card đã tuyển dụng những chuyên gia đòi nợ, nghe đồn sử dụng các chiến lược đòi nợ bằng đe dọa và quấy rối.

sau rốt chính phủ đã hết chịu nổi và tháng 11 năm 2019 các quy định đã được thông qua yêu cầu: sau 2 năm, tất cả những công ty dịch vụ vay P2P phải chuyển đổi thành nhà cung cấp thường xuyên những khoản vay nhỏ

đến nay, ngành công nghiệp P2P của Trung Quốc đã thoái trào, chỉ còn là cái bóng của chính nó trước đây: Lufax, từng là công ty lớn nhất trong ngành và được hậu thuẫn bởi hãng bảo hiểm Ping An, đã thoái khỏi thị trường. Hiện chỉ còn chưa đến 500 công ty hoạt động - con số từng hơn 6000