Trung Quốc và cà phê Luckin bị phát hiện gian lận dữ liệu

vụ điều tra đã khám phá lừa đảo tài chính của công ty Luckin Coffee và đổ thêm dầu vào lửa cho thương chiến Mỹ-Trung

Trung Quốc không phải nơi duy nhất có lừa đảo tài chính: một vụ lừa lớn mới xảy ra với công ty Wirecard ở Đức - nhưng vụ án Luckin Coffee thì đặc biệt bởi công việc điều tra và phân tích dữ liệu chuyên sâu đã được một bên thứ ba mang vào

Luckin cà phê
năm 2017 công ty được khởi nghiệp bởi Charles Jungyao Lu năm 2007 cũng sáng lập công ty thuê xe Car Inc đã lên sàn chứng khoán Hồng Kông năm 2014

tháng 1 năm 2018 Luckin mở cửa hàng đầu tiên ở Bắc Kinh cạnh tranh lại Starbucks ở Trung Quốc

cửa hàng cà phê Luckin chỉ rộng từ 200 đến 600 mét vuông, so với Starbucks rộng từ 1500 đến 2000 mét vuông

thường thì Luckin cà phê nhận đặt hàng thông qua một ứng dụng và sau đó khách hàng hoặc người vận chuyển đến lấy hàng

công ty sử dụng chiến lược giảm giá để giành thị phần: mỗi khách hàng mới nhận một đồ uống miễn phí và một coupon giảm 50% cho một cốc cà phê nữa - và khuyến mãi mua một tặng một cho khách hàng trung thành

Luckin chắc chắn theo chân chiến lược giá bán của Uber và cả WeWork

đến tháng 7 năm 2018 thì Luckin đã nhận được 200 triệu đôla bơm vốn sau nhiều đợt gọi vốn: những nhà đầu tư lớn như Blackrock, China International Capital Corporation [CICC] và quỹ GIC đầu tư nước ngoài từ Singapore quản lý tổng tài sản trị giá 440 tỷ đôla

tháng 5 năm 2019 Luckin cà phê mở bán IPO lên sàn chứng khoán New York trong khi những công ty khởi nghiệp mạo hiểm [VC - venture capital] như AirBnb thường cố gắng hoạt động tư nhân càng lâu càng tốt

giá cổ phiếu tăng và giá trị công ty lên thành 12 tỷ đôla

Kết quả
tháng 11 năm 2019 công ty xuất bản kết quả kinh doanh quý 3: mở thêm số cửa hàng thêm 50% so với quý 1 và thêm 300% so với năm ngoái - Luckin quản lý 3680 cửa hàng cuối quý 3 và ban giám đốc dự kiến sẽ là 4500 cửa hàng cuối năm ấy, trong khi Starbucks bấy giờ có 4120 cửa hàng ở Trung Quốc

báo cáo quý cũng cho thấy doanh thu tăng 517% năm trước, so với 35 triệu đôla quý 3 năm 2018 thì đã thành 216 triệu đôla quý 3 năm 2019 và ban giám đốc dự kiến sẽ có lãi trong năm tài chính 2021

số lượng khách hàng cũng tăng quý này hơn quý trước: mỗi khách hàng mua từ 3.7 món mỗi tháng đã tăng thành 4.7

Starbucks chưa bao giờ tăng trưởng nhanh bằng, kể cả thập niên 1990, rồi tiềm năng 1.3 tỷ khách hàng mua cà phê ở Trung Quốc nữa

Bản báo cáo
Muddy Waters research là công ty bán khống của Carson Block nổi tiếng xuất bản và kiếm tiền từ một số thương vụ bán khống lớn xoay quanh Trung Quốc

nhưng Muddy Waters không tuyên bố là tự làm báo cáo 89 trang này, bản báo cáo cáo buộc 5 điều

đầu tiên: số món hàng bán ra mỗi cửa hàng mỗi ngày đã bị thổi phồng - món hàng mỗi đơn hàng đã thực ra bị giảm từ quý 2 sang quý 4

thứ hai: giá bán mỗi món hàng bị thổi phồng

chi phí quảng cáo bị nói quá, bị tái chế thông qua công ty Focus Media

đóng góp doanh thu từ những sản phẩm khác bị thổi phồng

Đoạn phim
Luckin ước tính quý 4 năm 2019 mỗi cửa hàng trong chuỗi từ 3800 đến 4000 sẽ bán 495 món mỗi ngày: đã báo cáo với cổ đông và Luckin sẽ chịu trách nhiệm khi hết năm

để hiện thực hoá kế hoạch, Luckin tuyển dụng 92 nhân viên toàn thời gian và 1418 nhân viên bán thời gian để ngồi ở 620 cửa hàng và sử dụng camera giám sát, cả ngày

những nhân viên ấy hiện diện ở 38 trong số 53 thành phố Trung Quốc có cửa hàng Luckin, tuyển dụng ai đó ngồi ở cửa hàng để quay phim quầy thanh toán trong hơn 11 giờ đồng hồ cửa hàng mở cửa, nếu thiếu hơn 10 phút thì họ sẽ huỷ cả đoạn phim ấy, cả cuối tuần và ngày làm việc, mà không bị phát hiện là đang quay phim, và phải đếm số người đến nhận hàng, số túi đơn hàng của người vận chuyển [shipper]

Hoá đơn
Luckin cũng thu nhặt 25843 hoá đơn từ hơn 1 vạn khách hàng ở 45 thành phố, dựa theo số lượng cửa hàng trên dân số và cấp hạng thành phố, đạt 99% khoảng tin cậy [statistic confidence interval] thống kê giá bán và món hàng mỗi đơn hàng

dữ liệu cho thấy số món mỗi đơn hàng đã giảm từ quý 4 năm 2018 và người ta không mua qua shipper nữa, vì phải mua nhiều mới cần shipper, mà chuyển sang cầm coupon giảm giá đến cửa hàng mua một món mang đi

hoá đơn cũng cho thấy Luckin thổi phồng giá bán ròng mỗi món hàng lên ít nhất 12.3% - giám đốc tài chính [CFO] ước tính công ty sẽ có giá bán ròng 11.2 nhân dân tệ quý 4 năm 2019 nhưng thực tế là 9.87 đến 10.07 nhân dân tệ

vị CFO cũng nói rằng 63% khách hàng trả hơn giá bán đã khuyến mãi 50% để trấn an lo ngại công ty đã giảm giá quá tay: tháng 1 năm 2020 hoá đơn cho thấy chỉ 28.7% đơn hàng trả hơn 50% giá bán lẻ

Sụp đổ
ngày 31 tháng 1 năm 2020 Muddy Water xuất bản danh mục bán khống và giá cổ phiếu Luckin chỉ giảm một chút

Luckin Coffee chối bỏ cáo buộc và nói sẽ điều tra nội bộ

ngày 2 tháng 4 năm 2020 công ty nộp báo cáo tài chính lên uỷ ban chứng khoán và thừa nhận giả mạo [fraud] 310 triệu đôla doanh thu 3 quý cuối năm 2019

chỉ số NASDAQ huỷ niêm yết Luckin, các chính khách viện đây là lý do để yêu cầu thêm minh bạch và giám sát các công ty Trung Quốc niêm yết ở Mỹ

giám sát viên [watchdog] Mỹ không được xem sổ sách các công ty Trung Quốc nên phải dựa vào những doanh nghiệp kiểm toán Trung Quốc để xác nhận con số: nhưng luật pháp Trung Quốc không cho phép uỷ ban giám sát kế toán Mỹ [PCAOB - public company accounting oversight board] được kiểm toán ở Trung Quốc

nghị sĩ Mỹ muốn thông qua một sắc luật rằng nếu công ty Trung Quốc không công khai sổ sách thì họ sẽ trục xuất những công ty hàng tỷ đôla như Pinduoduo, Alibaba và Baidu khỏi Mỹ

các nhà sáng lập Trung Quốc muốn được niêm yết ở Mỹ vì muốn kiếm tiền [monetize] đôla Mỹ chứ không phải nhân dân tệ vì nhân dân tệ không xài được bên ngoài Trung Quốc

chức sắc Trung Quốc khám xét các văn phòng của Luckin Coffee và mở cuộc điều tra riêng

Ai viết bản báo cáo 89 trang?
cuộc điều tra cần nỗ lực và tài chính, ước tính 2-3 triệu đôla

tờ Wallstreet Journal đưa tin rằng bản báo cáo được soạn bởi một quỹ tương hỗ ở Trung Quốc là Snow Lake Capital quản lý 2.5 tỷ đôla giá trị tài sản